Kocaeli’de faaliyette bulunan sendikalar

Sendika kavramı, ilk defa İngiltere’de bir şehir veya bölgede işçilerin genel hak ve çıkarlarını korumak amacıyla kalfalar arasında kurulup, geliştirilen örgütlerinin ortak eylemlerini anlatmak amacıyla kullanılmıştır. Bir süre sonra işçilerin mesleki örgütlerine “Sendika Odaları” adı verilmiş, sendika kavramı günümüzdeki anlamını 1839 yılında kazanmıştır.

Sendika kavramı; İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya gibi bazı ülkelerde sadece işçi örgütlerini, Türkiye ve Fransa gibi kimi ülkelerde ise hem işçi örgütlerini hem de işveren örgütlerini ifade etmek için kullanılmaktadır. Fakat kimi ülkelerde olduğu üzere hem işçi örgütlerini hem de işveren örgütlerini belirtmek için kullanılsa da ilgi alanlarına aldıkları sosyal grubun genişliği, bu grubun ekonomik yönden zayıflığı; işçi sendikalarını sürekli ön plana çıkardığından dolayı; sendika kavramı ile çoğunlukla işçi örgütleri kastedilmektedir

Kocaeli’de ülkemizde faaliyet gösteren hemen hemen tüm sendikaların şubeleri, bir kısmının da genel merkezi bulunmaktadır. Bu durumda etkili olan en önemli faktör ise Kocaeli’nin bir sanayi şehri olmasıdır. Günümüzde tüm Türkiye ölçeğinde yaklaşık olarak 100 işçi sendikası faaliyet gösterirken, 90 civarında da kamu memur sendikası faaliyetlerine devam etmektedir Kocaeli ilinde yoğun olarak faaliyet gösteren sendikaların, üye sayıları ve örgütlü oldukları işyerlerinde elde ettikleri toplu iş sözleşmesi imzalama yetkileri çerçevesinde öne çıkanları şu şekildedir:

Hizmet-İş Sendikası

Hak-İş Konfederasyonu (Hak İşçileri Sendikaları Konfederasyonu) üyesi olan Hizmet-İş Sendikası (Tüm Belediye ve Genel Hizmet İşçileri Sendikası) 24 Ocak 1979 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Mahmur Arslan’dır. Yaklaşık 240.000 üyesi ile şu an Türkiye’nin en çok üyeye sahip sendikasıdır ve Genel İşler İşkolunda faaliyet göstermektedir. 2021 yılı itibari ile Kocaeli Şube Başkanı İdris Ersoy’dur. Şube Başkan Yardımcıları Muharrem Subaşı, İbrahim Çınar, Tuğrul Çağdaş ve İbrahim Özkaraaslan’dır. Hizmet-İş Sendikası Kocaeli Şubesi adresi ise Körfez Mah. Berk Sok. No:10 Barış İş Merkezi Kat: 2 İzmit/Kocaeli’dir (http://hizmet-is.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021).

Türk Metal Sendikası

Türk Metal Sendikası, Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) üyesi olup, 10 Temmuz 1963 tarihinde «Türkiye Metal İş Federasyonu» adıyla kuruldu. 16-17 Kasım 1973 tarihinde yapılan 6. Genel Kurulu sırasında Türkiye Metal İş Federasyonu’nun tüzel kişiliğine son verildi ve adı Türk Metal Sendikası olarak değiştirildi. Genel Başkanı Pevrul Kavlak’tır. Metal İşkolunda faaliyet gösteren Türk Metal Sendikası 215.000’den fazla üyesi ile Türkiye’nin üye sayısı en yüksek ikinci sendikasıdır. Kocaeli’de dört şubesi bulunmaktadır. Kocaeli Şube Başkanı 2021 yılı itibari ile Yakup Yıldız, Gölcük Şube Başkanı Mehmet Şener, Gebze 1 Şube Başkanı Mustafa Teke ve Gebze Dilovası Şube Başkanı İsmail Çiçek’tir

Lastik-İş Sendikası

DİSK (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) üyesi olan Lastik-İş Sendikası (Türkiye Petrol Kimya ve Lastik Sanayi İşçileri Sendikası) 4 Nisan 1949 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Alaaddin Sarı’dır. Petrol, Kimya, Lastik, Plastik ve İlaç İşkolunda faaliyet gösteren Lastik-İş Sendikası üye sayısı 2021 istatistiklerine göre 14.600 civarındadır ve işkolunda üye sayısı en fazla olan ikinci sendika konumundadır (https://www.csgb.gov.tr/media/83673/2021_temmuz. pdf, Erişim Tarihi 11.08.2021). Kocaeli Şube Başkanı Gökhan Atalay’dır ve Sanayi Mah. Kozalı Sk. Çarşı Yapı AVM No:10 G-3 P.K. 41040 İzmit-Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Belediye-İş Sendikası

Türk-İş üyesi olan Belediye-İş Sendikası (Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikası) 14 Temmuz 1949 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Nihat Yurdakul’dur. Genel İşler İşkolunda faaliyet gösteren Belediye-İş Sendikası’nın 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 102.000 civarındadır. Kocaeli Şube Başkanı 2021 yılı itibari ile Osman Şar’dır ve Karabaş, Gençtürk Apt, Rauf Orbay Sk. No:11, 41040 İzmit/ Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Petrol-İş Sendikası

Türk-İş üyesi olan Petrol-İş Sendikası (Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası) 6 Eylül 1950 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Süleyman Akyüz’dür. Petrol, Kimya, Lastik, Plastik ve İlaç İşkolunda faaliyet gösteren Petrol-İş Sendikası’nın 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 42000 civarındadır ve işkolunda en çok üyeye sahip durumdaki sendikadır. Kocaeli Şube Başkanı Nesimi Yetişoğlu’dur ve Kemalpaşa Mah. Eski Postane Sok. No:1 Çağlayan İş Merkezi Kat:4 D:23-28 İzmit/Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Birleşik Metal-İş Sendikası

DİSK üyesi olan Birleşik Metal-İş Sendikası (Birleşik Metal İşçileri Sendikası) 4-5 Eylül 1993 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu’dur. Metal İşkolunda faaliyet gösteren Birleşik Metal-İş Sendikası’nın 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 31.800’dür. Kocaeli Şube Başkanı Telat Çelik’tir. Gebze Şube Başkanı Selçuk Çifçi ve Gebze 2 Şube Başkanı ise Necmettin Aydın’dır. Kocaeli Şubesi Ömerağa Mah. Şahabettin Bilgisu Cad. Dostluk İşhanı No:55 Kat 3, 41300 İzmit/Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Tekgıda-İş Sendikası

Türk-İş üyesi olan Tekgıda-İş Sendikası (Türkiye Gıda ve Yardımcı İşçileri Sendikası) 13 Nisan 1952 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Mustafa Türkel’dir. Gıda Sanayii İşkolunda faaliyet gösteren Tekgıda-İş Sendikası’nın 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 33.200’dür. Kocaeli Şube Başkanı Ali Bostan’dır ve Ömerağa Mh. Şahabettin Bilgisu Cad. No: 87 İpek Apt. Kat: 5 İzmit/Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Teksif İş Sendikası

Türk-İş üyesi olan Teksif İş Sendikası (Türkiye Tekstil, Örme, Giyim ve Deri Sanayii İşçileri Sendikası) 21 Aralık 1951 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Nazmi Irgat’tır. Dokuma, Hazır Giyim ve Deri İşkolunda faaliyet gösteren Teksif İş Sendikası’nın 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 47.925’tir ve faaliyet gösterdiği işkolunda en çok üyeyi örgütleyen sendika konumundadır. Kocaeli Şube Başkanı İlhan Özaydın’dır ve Ömerağa Mah. Ankara Cad. Dostluk İşhanı No: 55 Kat: 6 Kocaeli-İzmit adresinde faaliyet göstermektedir

Türkiye Sağlık-İş Sendikası

Türk-İş üyesi olan Türkiye Sağlık-İş Sendikası (Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası) 1963 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Hakan Toy’dur. Sağlık ve Sosyal Hizmetler İşkolunda faaliyet gösteren Türkiye Sağlık-İş Sendikası’nın 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 40.900’dür. Kocaeli Şube Başkanı Ahmet Bulgurcu’dur ve Ömerağa Mah. Şahabettin Bilgisu Cad. No.87/1 İzmit-Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Türk Harb-İş Sendikası

Türk-İş üyesi olan Türk Harb-İş Sendikası (Türkiye Harb Sanayi ve Yardımcı İşkolları İşçileri Sendikası) 28-30 Ocak 1971 yılında kuruldu. Genel Başkanı Alaattin Soydan’dır. Savunma ve Güvenlik İşkolunda faaliyet gösteren Türk Harb-İş Sendikası’nın 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 22.400 civarındadır. Kocaeli Şube Başkanı Korkut Gökbayrak’tır ve Merkez Mh. Amiral Sağlam Cad. No: 40 Gölcük/Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Hakkında bilgiler verilen bu işçi sendikaları faaliyet gösterdikleri işkollarında üye sayıları ile öne çıkan sendikalar olup, diğer sendikaların da önemli bir kısmının Kocaeli’de şubeleri veya temsilcilikleri bulunmaktadır. Ayrıca Kocaeli ilinde faaliyet gösteren memur sendikaları da bulunmaktadır. Bu sendikaların kimileri ise şu şekildedir:

Eğitim-Bir-Sen

Memur-Sen (Memur Sendikaları Konfederasyonu) üyesi olan Eğitim-Bir-Sen (Eğitimciler Birliği Sendikası) 1992 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Ali Yalçın’dır. Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri Hizmet Kolunda faaliyet gösteren Eğitim-Bir-Sen’in 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 427.000 civarındadır ve faaliyet gösterdiği hizmet kolunda en çok üyeyi örgütleyen sendika konumundadır. Kocaeli 1 nolu Şube Başkanı Şahin Yaşlık; Kocaeli 2 nolu Şube Başkanı Ednan Ayvaz’dır ve Ömer Ağa Mah. Hasan Özcan Sok No:1 Bergüzar Apt. Kat:7 Daire:13 İzmit/ Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Türk Eğitim-Sen

Türkiye Kamu-Sen (Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu) üyesi olan Türk Eğitim-Sen 1992 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Talip Geylan’dır. Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri Hizmet Kolunda faaliyet gösteren Türk Eğitim-Sen’in 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 214.000 civarındadır. Kocaeli 1 Şube Başkanı Yaşar Şanlı’dır ve Ömerağa Mah. Hasan Özcan Sok. Bergüzar Apt. No:1 D:13, 41300 İzmit/ Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir. Kocaeli 2 (Gebze) Şube Başkanı ise Orhan Kütük’tür ve Hacıhalil Mah. İsmetpaşa Cad. 1213 Sok. Yüksel İş Merkezi No:4 Gebze/Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Sağlık-Sen

Memur-Sen üyesi olan Sağlık-Sen (Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası) 1995 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Semih Durmuş’tur. Sağlık ve Sosyal Hizmetler Hizmet Kolunda faaliyet gösteren Sağlık-Sen’in 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 245.000 civarındadır. Kocaeli Şube Başkanı Erdal Yıldırım’dır ve Karabaş Mah. Şehit Musa Sok. No:19 Kat: 1 İzmit / Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

Türk Sağlık-Sen

Türkiye Kamu-Sen üyesi olan Türk Sağlık-Sen (Türkiye Sağlık ve Sosyal Hizmetleri Kamu Görevlileri Sendikası) 2002 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Önder Kahveci’dir. Sağlık ve Sosyal Hizmetler Hizmet Kolunda faaliyet gösteren Türk Sağlık-Sen’in 2021 yılı verilerine göre üye sayısı 101.000 civarındadır. Kocaeli Şube Başkanı Ömer Çeker’dir ve Karabaş Mah. Abdurrahman Yüksel Cad. No: 6 K: 3 İzmit-Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

İşçi sendikalarında olduğu gibi memur sendikalarında da Kocaeli’de faaliyet gösteren başka sendikal örgütlerde bulunmaktadır. Gerek işçi sendikaları ve gerek memur sendikaları için detaylı bilgiye T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her yıl Ocak ve Temmuz aylarında yayınlanan iki defa olmak üzere yayınlanan “Çalışma Hayatı İstatistikleri” üzerinden ulaşmak mümkündür. Bkz. https://www. csgb.gov.tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/ sendikal-istatistikler/isci-sayilari-ve-sendikalarin-uye-sayilari-hakkinda-tebligler/.

Son olarak Kocaeli de genel merkezi bulunan bir işveren sendikasından da bahsetmek gerekmektedir. Bu işveren sendikası ise şu şekildedir:

Yerel-Sen

Yerel-Sen (Yerel Yönetimler Kamu İşverenleri Sendikası) 25 Temmuz 2005 yılında kurulmuştur. Genel Başkanı Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem Yüce’dir. Geçmiş dönemler de Kocaeli Büyükşehir Beledi Başkanlığında görevli olan kişiler de genel başkanlık yapmıştır. Doç. Dr. Mustafa Çöpoğlu Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevini yürütmektedir. Yenişehir Mah. Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No: 153/C Kat: 2 İzmit / Kocaeli adresinde faaliyet göstermektedir

KAYNAKÇA

Aysen Tokol ve Alper Yusuf, “Sosyal Politika”, Dora Yayınevi, 8. Baskı, Bursa 2017; https://tr.wikipedia.org/wiki/T≠≠%C3%BCrkiye%27deki_sendikalar_listesi, Erişim Tarihi 11.08.2021; https://www.csgb.gov. tr/media/83673/2021_temmuz.pdf, Erişim Tarihi 11.08.2021; https:// tatistikler/isci-sayilari-ve-sendikalarin-uye-sayilari-hakkinda-tebligler/, Erişim Tarihi 11.08.2021; http://hizmet-is.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; http://www.turkmetal.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; http://lastik-is.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; http://www.belediyeis.org.tr/index.php?lang=tr, Erişim Tarihi 11.08.2021; https:// petrol-is.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; http://www.birlesikmetalis. org/index.php/tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; https://www.tekgida.org. tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; http://www.teksif.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; https://www.saglikis.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; https://harb-is.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; https://www.ebs. org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; https://turkegitimsen.org.tr/index. php, Erişim Tarihi 11.08.2021; http://www.sagliksen.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021; https://www.turksagliksen.org.tr/, erişim Tarihi 11.08.2021; https://yerelsen.org.tr/, Erişim Tarihi 11.08.2021.

Bora YENİHAN