Gazeteci, Hürsöz Gazetesi Sahibi

1911 yılında İstanbul’da doğan Selahattin Telser’in babası Osman Efendi ve annesi Refika Hanım’dır. Dedesi (annesinin babası) Ali Rıza Efendi, İstanbul’da Hasanpaşa Karakolu’nda inzibat astsubayı iken savaş başlamış ve Çanakkale’de şehit olmuştu. İstanbul Kocamustafapaşa’daki evlerinde annesi, büyükannesi, Sabahattin ve Sadrettin isimlerinde iki kardeşi ve polis olan babası ile birlikte kalıyorlardı. Dedesinin de şehit bir asker olması nedeniyle hep asker olmak istemişti. 18 yaşında askeri okula başladı. Orduda astsubay başçavuş olarak hizmet etti. Askerdeyken komutanı “Oğlum sen telsizcisin, soyadın Telser olsun.” Demiş ve öyle de kalmıştı. Askerlikten ayrıldıktan sonra 1939 yılında İzmit’e geldiklerinde Fevziye Cami önündeki sıra dükkânlardan birinde 1948 yılına kadar radyo ve elektronik işleriyle ve ticaretle meşgul oldu. İlk dükkânı istimlak edilince demiryolunda lokantalar yanında tek katlı bir yapıya taşındı.

19 Eylül 1942 günlü Marmara gazetesindeki ilan Selahattin Telser’in bu zamana kadar İzmit’te neler yaptığını özetler: “Üç seneden beri sanat ve tekniği ile takdir kazanan Elektrofon Radyo Mağazası bu kerre kendisine yeni bir istikamet vermiştir. Bu sürede 700 küsur radyoyu şikayetsiz ıslah eden bu müessesenin sahibi Salâhattin Telser on senelik telsiz ve radyoculuk hayatında muaffak olduğu gibi İzmit’te de muzaffer seneler kazanmış, bundan sonra da daha büyük gayretlerle müşterilerini memnun etmeye azmetmiştir. Mağazada her cins radyo tamiratı ile beraber Philips, Aga Baltık, Orion, Markoni, Sporton, Philce, Standart, Körting, Telefunken, Payart, Rca Medyatör,Pontiac, Emerson, Filco Morelli, Nora, Lorens ve Tefag radyolarının tamamen mütehassısı ve teminatlı tamirleriyle tanınmış Radyocu Salahattin Telser’e radyolarını uysal ve samimi olarak ehven fiyatla şimdiden sonra yaptırabilirsiniz. İtimat, ucuzluk, temizlik ve sağlamlık yeridir. Mağazada AGA Baltık radyoları, Odeon ve Sahibinin Sesi plakları, gramofon iğneleri ve her cins radyo elektrik malzemesi bulunur. Düğünlerde kazalara mahal kalmamak için elektrikçisini bedava gönderir, arzu edenlere pikapla müzik temin edilir. Yazı makinesi, buzdolabı, elektrik aletleri tamirleri, elektrik işleri, akümülatör şarjları yapılır.”

İkinci Dünya Savaşı sırasında Gelibolu’ya bir sene ihtiyat askeri olarak gittiğinde dükkânla eşi Naciye Hanım meşgul oldu. Selahattin (Telser), Sabahattin (Öztan) ve Sadrettin (Karakuş) kardeşlerin soyadları farklıdır. Bunun nedeni kanun çıktığı zaman irtibat kurulamamış olmasıdır.

Selahattin Telser 1946’da Kocaeli’de Demokrat Partinin kurucuları arasındaydı. Demokrat Partinin siyasi faaliyetlerini duyurmak için bir gazete çıkarma düşüncesinde idi. Kendisinin çıkardığı ve 22 Eylül 1949 tarihinde yayın hayatına başlayan Hürsöz gazetesi haftada bir Perşembe günleri yayınlanıyordu. Selahattin Telser, o dönemde Kocaeli’nin ikinci gazetesi olan Hürsöz gazetesi ve matbaasının sahibi idi. CHP iktidarının son döneminde Demokrat Parti’ye katılmış, ocak başkanlığı yapmış, bu yoldaki çalışmaları Hürsöz gazetesinin kuruluşunun en önemli sebebi olmuştur. Demokrat Parti Belediye Meclisi seçimi için yapılan aday yoklamasında da adı geçen Selahattin Telser, Demokrat Parti’yi gazete yazılarıyla desteklemiş, DP iktidarı döneminde partideki siyasi gelişmelerin yakın tanığı olmuş, tüm yaşananları gazetesinde vermiştir. Partiden uzaklaştırılması, Demokrat Parti’deki iç çatışmaların açığa çıkmasında vesile olmuştur. 1946 kurucularından eski merkez bucak başkanı Selahattin Telser, 1953’te DP’den ayrılmıştı.

1953 senesinde Selahattin Telser geçirdiği bir kaza sonucu gazetede çalışamadı. Bu yüzden o zaman 15 yaşında olan oğlu Aytol Telser gazetede çalışmaya başladı.1950’li yıllara gelindiğinde Telser ailesi 4 çocuklu bir aile idi. Eşi Naciye Telser ve dört çocuğu yaş ve sağlık durumları elverdiği ölçüde Hürsöz’ün başlıca elemanları olmuşlardır. Kurucu ve başyazarı Selahattin Telser, eşi Naciye Telser, kızı Tansel Telser Gürdal, oğulları Aytol Teser, Erkan Telser, kızı İlkan Telser Görgün, zaman zaman birlikte, bazen de dışarıdan gazetecilerle Hürsöz’ün künyesinde yerlerini almışlardır.

Selahattin Telser 1961 seçimlerinden önce Memleketçi Parti’den Kocaeli il başkanı iken istifa etmiştir. Adalet Partisi kurulduktan sonra onun saflarında yer aldı. İl İdare Kurulu üyesi olarak bir süre görev aldı. Selahattin Telser’in büyük oğlu Aytol Telser, Hürsöz çıktığında12 yaşındaydı. İkinci sayıdan itibaren kumpası, yani harflerin dizildiği o uzun aleti eline aldı. Bazen bıraktıysa da o kumpas hep elinde oldu. Erkek Sanat Okulu’nu birincilikle bitirdikten sonra Akşam Tekniker Okulu’na gitti. 1959’da Yedeksubay imtihanlarında en başarılı 120 kişi arasında yer aldığından bahriyeye ayrıldı. Bahriye’de Yassıada Eğitim Merkezi’nden sonra askerliğini Çanakkale’de Seddülbahir’de yaptı. Asker dönüşü gazeteye dönmedi.

IV. Kağıt’ın montajında çalıştı. Ev almak ve iki çocuğunun dil öğrenmesi için 1963’te Almanya’ya gitme durumu ortaya çıktı. Aytol Telser’e tam da Almanya yolu gözükmüşken Hürsöz tesislerinde “Büyük Dava” gazetesi çıkarıldı. Gazetenin sahibi, yazı işleri müdürü ve sorumlu müdürü Aytol Telser’di. Almanya’da 14 yıl televizyon, elektrik, elektronik ve elektromekanik ihtisası yaptıktan sonra temelli olarak yurda dönmüş ve doğup büyüdüğü İzmit’te tam teşekküllü modern bir televizyon laboratuarı kurmuştur. Aytol Telser 1977’den Selahattin Telser’in vefatına kadar (1992) gazete künyesinde yazı işleri müdürü olarak yer aldı. 22 Eylül 1999 tarihine kadar İzmit basın tarihinin önemli kilometre taşlarından Hürsöz gazetesini devam ettirmiştir.

Selahattin Telser, merkezi İstanbul’da bulunan ve genel başkanlığını Etem İzzet Benice’nin yaptığı Türk Basın Birliği’nin İzmit Şubesi kurucularındandır. 21 Mart 1992 tarihinde vefat etmiştir.

KAYNAKÇA

1973 İl Yıllığı, Kardeşler Matbaası, İzmit, s. 140; Esma Torun Çelik, “Çok Partili Hayatın İlk Yıllarında Kocaeli’nde Siyasal Hayat (19451960)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 63, Güz 2018, s.306; F. Yavuz Ulugün, “KYÖD – Kocaeli Yüksek Öğrenim Derneği” Üzerine (1948-1998)”, Uluslararası Orhan Gazi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu, Cilt:3, Kocaeli, 2019, s.1416; Hür Söz, 22 Eylül 1949; 29 Eylül 1949; 15

Kasım 1950; 18 Kasım 1951; 24 Nisan 1952; 21 Eylül 1952; 08 Şubat

1956; 03 Nisan 1969; Marmara, 19 Ağustos1942; Müzeyyen Ünal, “Kocaeli Basın Tarihinde Selahattin Telser ve Hürsöz Gazetesi”, Uluslararası Milli Mücadele’de Servetiye Cephesi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu, Cilt:2, Kocaeli, 2020, ss.1005-1037; Müzeyyen Ünal, “Yerel Gazete İlanlarına Göre Kocaeli’de Sanayi ve Ticaret (1923-1953)”, Uluslararası Orhan Gazi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu, Cilt:2, Kocaeli, 2019, s.1142; Sedat Şimşek, Kocaeli Basın Tarihi (1848-2002), Kocaeli, 2007, s.123-127; Şakir Balkı, İzmit’te Zaman, İzmit, 1995, s. 52.

Resul NARİN