İzmit Kâğıt ve Karton Fabrikası

Türkiye’de 1920’li yılların sonlarından itibaren bir kâğıt fabrikası kurma konusunda çeşitli girişimler ortaya çıkmıştır. İnhisarlar [Tekel] İdaresi tarafından 1928’de sigara kâğıdı üretmek üzere kurulması düşünülen Kâğıt ve Karton Fabrikası gerçekleşemedi. 1932’de İş Bankası’nın bir kâğıt fabrikası kurma girişimi de İktisat Vekâleti tarafından engellendi. Türkiye’de konunun tek uzmanı olan. Mehmed Ali Kâğıtçı bütün bu girişimlerin içinde yer aldı ve hazırladığı raporlar ile oluşturduğu kamuoyu sonucunda 1933’te kabul edilen ve devlet eliyle sanayileşmeyi hedefleyen “Birinci Sanayi Planı”nında “Selüloz ve Kâğıt Sanayii”nin kurulması öngörülerek gene kendisinin etkisi ile yer olarak da İzmit seçildi. Sanayi Planı’nı uygulamak üzere 3 Haziran 1933’te Sümerbank kuruldu ve Mehmed Ali Kâğıtçı 1 Mart 1934’te İzmit Kâğıt ve Karton Fabrikası Müdürü olarak Sümerbank’ta göreve başladı.

Daha sonra “I. Kâğıt Fabrikası” olarak anılacak olan İzmit Kâğıt Fabrikası’nın temeli 14 Ağustos 1934’te Başvekil İsmet İnönü tarafından atıldı. Fabrikanın inşaatı ve makinelerinin montajı kısa sürede tamamlandı. Deneme üretiminde ilk kâğıt 18 Nisan 1936 günü üretildi. Makineden gelen ilk kâğıt büyük bir coşku ile karşılandığı gibi ilk üretilen kâğıt ruloları bayraklarla donatılmış arabalara yüklenerek İzmit sokaklarında dolaştırıldı. Açılışından kısa bir süre önce fabrika Başvekil İsmet İnönü ve İktisat Vekili Celâl Bayar tarafından ziyaret edildi. Fabrikanın resmî açılışı 6 Kasım 1936’da İktisat Vekili Celâl Bayar tarafından yapıldı. Aynı gün “II. Kâğıt Fabrikası”nın temeli de atıldı. Fabrika biri yazı ve baskı kâğıdı ve diğeri bunların yanında karton da üretebilen iki kâğıt makinesinden oluşuyordu ve yıllık üretimi 11.000 tondu. Fabrikanın ithal selülozdan kâğıt üretmesi ve yaklaşan savaş nedeniyle selülozun yoğun olarak patlayıcı madde üretiminde kullanılması fiyatları yükselttiğinden üretimin maliyeti giderek arttı. Üretilen ilk kâğıtlarda kullanılan filigranların tasarımı Mehmed Ali Kâğıtçı tarafından yapıldı.

Temeli 6 Kasım 1936’da atılmış olan “II. Kâğıt Fabrikası”nın inşaatı ve makinelerinin montajı 25 Nisan 1940’ta tamamlanmış olmakla birlikte üretime 1944’te başlanabildi ve 24 Temmuz 1944’de İktisat Vekili Fuat Sirmen tarafından açılışı yapıldı. Bu fabrikada biri yılda 11.000 ton gazete ve baskı kâğıdı ve diğeri de yılda 1.000 ton sigara kâğıdı üretimi yapan iki makine vardı. Fabrika böylece Türkiye’nin kâğıt gereksiniminin %55’ini karşılar duruma geldi.

Kâğıt fabrikalarının yanında bunları destekleyecek ve selüloz üretimi yapacak olan diğer tesislerin kurulmasına da girişildi. Yıllık 6.000 ton odun hamuru üreten “Mihanikî Hamur Fabrikası” I. Kâğıt Fabrikası ile birlikte faaliyete geçti. Dolgu maddesi olarak kullanılan ve başlangıçta ithal edilen kaolinin hazırlanmasına yönelik olarak günde 10 ton yerli 6 Kasım 1936 günü Kâğıt ve Karton Fabrikası’nın açılış töreni için yapılan hazırlıklar kaolin işleyen “Kaolin Fabrikası” Mart 1941’de faaliyete geçti. Sigara kâğıdı üretimi için keten ve kenevir elyafı ile paçavralardan yılda 400 – 1.000 ton selüloz üreten “Paçavra Selülozu Fabrikası” 10 Şubat 1944’te üretime başladı. Samandan ve mısır sapı gibi elyaf içeren saplardan yılda 3.000 ton ağartılmış selüloz üreten “Saman Selülozu Fabrikası” 31 Mayıs 1944’te üretime başladı ve açılışı Paçavra Selülozu Fabrikası ile birlikte 25 Temmuz 1944’te yapıldı. Yılda 12.000 ton odun selülozu üreten “Odun Selülozu Fabrikası” 23 Nisan 1945’te deneme üretimine başladı ve açılışı 17 Ağustos 1945’te yapıldı. Türkiye’nin ilk elektrokimya tesisi olan “Klor ve Alkali Fabrikası”nın temeli 10 Temmuz 1938’de atıldı ve 17 Ağustos 1945’te yapılan açılış töreni ile faaliyete geçti. Fabrika yılda 2.500 ton kireç kaymağı, 1.800 ton sıvı klor, 1.100 ton klorür asidi ve 2.000 ton sodyum hidroksit üretecek kapasitedeydi.

Gerekli suyun sağlanması için 24 km uzaklıktaki Sapanca Gölü’nden 80 cm çapında borularla saniyede 600 litre su getiren boru hattı 23 Haziran 1943’te açıldı. Bu suyun 250 L/s’lik kısmı Kâğıt Fabrikası’na, 250 L/s lik kısmı Selüloz Fabrikalarına veriliyor ve 100 L/s lik kısmı da Klor Alkali Fabrikası, Devlet Demiryolları, Donanma Komutanlığı ve İzmit Şehri arasında paylaştırılıyordu. Bunların yanında yüksek basınçlı buhar üreten bir “Kuvvet Santrali” kuruldu. Buradan elde edilen buhar bir yandan farikanın buhar gereksinimini sağlamakta ve öte yandan da türbo alternatörler yardımıyla gerekli olan elektriği üretmekteydi. Elektriğin fazlası da İzmit’in aydınlatılması için kente verilmekteydi. Tesisleri “Tamir Atelyesi”, “Laboratuvar”, 1944’te kurulan “Selüloz Basımevi” ve iki deniz iskelesi tamamlamaktaydı. 8 Mayıs 1942’de Fidanlık ve Orman İşletmesi Şefliği kuruldu. Fabrikanın yıllık 120.000 metre küp olan odun ihtiyacını karşılamak için hızlı büyüyen Kanada kavak türleri seçilerek 1943’te 300 hektarlık bir kavak ormanı kurulduğu gibi kavak yetiştirmek isteyenlere de düşük fiyatla köklü kavak fidanı ve çelik satışı yapılmıştır.

Sümerbank’ın diğer fabrikalarında olduğu gibi İzmit’teki “Selüloz Sanayii Müessesesi” de bulunduğu çevreye sosyal bakımdan öncülük eden bir Cumhuriyet kurumudur. Başlangıçta kurulan 17 yataklı revir 1951’de 50 yataklı ve tam teşekküllü bir hastahaneye dönüştürülmüş, çalışanların sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için, kantin, yemek ve haftada iki film gösterilen sinema salonları, lokal ve çocuk bahçesi meydana getirilmiş, çalışanların düğünleri burada yapılmış, “yurtdaşlık ve medenî bilgileri arttırmak maksadiyle konferanslar” verilmiştir. Eğitime özel bir önem verilmiş ve 4 Eylül 1944’te bir çırak okulu açıldığı gibi 1946-1952 döneminde 25’i yurtdışında olmak üzere 39 kişi kurum adına yükseköğretim görmüştür. Kurumda çalışanların ve çevredekilerin çocukları için 1946’da Sümer Okulu açılmıştır. Memur ve işçiler için evler yapılmasına girişilmiştir. İşçilere Eylül 1941’den itibaren günde bir öğün yemek ve iş elbisesi ve diğer gerekli giyecekler verilmiştir.

SEKA’nın Kuruluşu

Kurumu yeniden düzenleyen ve 21 Haziran 1955 tarihinde yürürlüğe giren “Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları İşletmesi Kanunu” ile SEKA kuruldu. Kurum 1950’li yıllarda İzmit’te kurulan yeni kâğıt fabrikaları ile genişlemesini sürdürdü. Üçüncü Kâğıt Fabrikası’nın temeli 1 Eylül 1950’de atıldı ve fabrika 21 Nisan 1954’te işletmeye alındı. Dördüncü Kâğıt Fabrikası’nın temeli 6 Temmuz 1957’de atıldı ve fabrika 8 Kasım 1961’de işletmeye alındı. Beşinci Kâğıt Fabrikası’nda 30 Nisan 1960’ta deneme üretimine başlandı. Bu dönemde yardımcı madde olarak kullanılan şapın elde edilmesi için 22 Ekim 1957’de Kütahya’da Şaphane Şap Tesisleri’nin temeli atıldı.

1960’lı yılların başına gelindiğinde SEKA İzmit’te beş kâğıt fabrikasında on kâğıt makinesi ile üretim yapıyordu. SEKA 1960’lı ve 1970’li yıllarda Anadolu’nun çeşitli yerlerinde kâğıt fabrikaları kurarak genişlemeye başladı ve 1980’lere gelindiğinde dev bir kuruluş haline geldi. Üretimi yaklaşık üç kat artarak üretim rekorları kırıldı ve çalışan sayısı 5000 düzeyine yükseldi.

SEKA’nın Devleşmesi

Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde esmer kraft torba kâğıdı ve yarı kimyasal sülfit selülozu hamuru üretecek bir fabrika kurulmasına 15 Mart 1966’da karar verilmiştir. Fabrika Alman Voith – Humboldt ortaklığı tarafından planlanıp kurulmuştur. Çaycuma Müessesesi’nin Selüloz Tesisi 16 Mart 1970’te ve Kraft Kâğıdı Tesisi de 11 Nisan 1970’de üretime başlamıştır. Fabrikanın kuruluş kapasitesi yılda 60.000 ton selüloz hamuru ve 60.000 ton kraft torba kâğıdı olarak saptanmıştır.

Gazete kâğıdı üretmek üzere Giresun’da Japon Mitsubishi Heavy Industries tarafından 32 milyon dolara kurulan Aksu Müessesesi’nin temeli 12 Ağustos 1967’de atılmış, 28 Eylül 1970’te Mihaniki Odun Hamuru Tesisi ve 11 Ekim 1970’te Kâğıt Fabrikası üretime geçmiştir. Fabrikanın elektriğini kendisinin üretmesi için 8 mgW gücünde bir elektrik santrali de kurulmuştur. Fabrikada kullanılan suyu yumuşatmak için yumuşatma ve atıksu için arıtma tesisi kurulmamış ve atık su hiçbir işlem görmeden Karadeniz’e verilmiştir.

Dalaman Müessesesi’nin temeli 23 Ağustos 1967’de atılmış, 21 Ocak 1971’de selüloz, 19 Ekim 1971’de kâğıt ve 9 Haziran 1972’de viskoz selülozu üretimine başlanmıştır. Fabrikanın kuruluş kapasitesi yılda 70.000 ton sülfat selülozu, 15.000 ton linter selülozu, 35.000 ton yazı kâğıdı ve 40.000 ton karton olarak belirlenmiştir.

Saman ve Eber Gölü’nde yetişen kamışlardan selüloz üretmek üzere Afyonkarahisar’ın Çay ilçesinde kurulan Afyon Müessesesi’nin temeli 15 Eylül 1974’te atılmış ve 4 Mayıs 1979’da deneme üretimine geçilmiştir. Fabrikanın pişirme ünitesi Alman Kamyr firmasından, teksif ve kurutma ünitesi de İtalyan Beloit firmasından sağlanmıştır. Fabrikanın kuruluş kapasitesi yılda 50.000 ton saman selülozu olmakla birlikte hammadde yetersizliği nedeniyle hiçbir zaman bu kapasiteye ulaşılamamıştır.

Önce Antalya’da kurulması düşünülen ve daha sonra Mersin’in Silifke ilçesi Taşucu mevkiinde kurulan Akdeniz Müessesesi’nin temeli 28 Temmuz 1975’te atılmış, ilk kâğıt üretimi 10 Ağustos 1983’te gerçekleşmiş ve 18 Ekim 1984’te resmen işletmeye alınmıştır. Fabrika kraft selülozu ile kraft torba kâğıdı üretmek, kereste ve ağaç mamulleri imal etmek amacıyla kurulmuştur. Fabrikanın kuruluş kapasitesi yıllık 83.700 ton kraft selülozu, 90.000 ton 70-100 g/m2 lik kraft torba kâğıdı, 145.700 ton kraft liner selülozu ve 155.000 ton %100 kraft selülozundan üretilen 125-250 g/m2’lik kraft linerdir.

Kenevir liflerinden sigara kâğıdı üretmek üzere Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinde kurulan Kastamonu Müessesesi’nin temeli 31 Ekim 1976’da atılmış, ilk sigara kâğıdı 28 Haziran 1984’te üretilmiş ve 24 Kasım 1984’te işletmeye alınmıştır. Fabrikanın kâğıt makinesi Fransız Allimand firması ve selüloz tesisi de Escher Wyss firması tarafından kurulmuştur. Fabrikanın kuruluş kapasitesi yılda 5.000 ton sigara kâğıdı, sigara filtre astar kâğıdı ve filtre uç kâğıdıdır. 1993 yılında 6.500 ton üretim gerçekleştirilmiştir.

 

 

 

 

İzmit Kâğıt ve Karton Fabrikaları’nın 1940’lardaki genel görünümü

 

Balıkesir’de kurulan odun hamuru, gazete kâğıdı ve kereste entegre tesisinin müşavir mühendislik hizmetleri bir Kanada firması olan Sandwell tarafından yapılmıştır. Fabrikanın temeli 15 Ekim 1976’da atılmış, 25 Mayıs 1980’de Kereste Fabrikası işletmeye alınmış ve 8 Ocak 1981’de ilk kâğıt üretilmiştir. Üretim maliyetinin daha düşük olması nedeniyle odun hamuru üretme teknolojisi olarak 1970’li yılların sonlarında dünyada yaygın olarak kullanılan termo-mekanik odun hamuru yöntemi seçilmiştir. Fabrikanın yıllık kuruluş kapasitesi, yılda 80.000 ton odun hamuru ile hidropulperlerde açılan 20.000 ton uzun elyaflı selülozdan 100.000 ton gazete kâğıdı üretimi olarak tasarlanmıştır.

Bolu Lamine ve Lif Levha Fabrikası Sümerbank

tarafından yılda 15.000 ton sert lif levha üretmek üzere İsveç A. B. Defibrator firmasına kurdurulmuş ve 1962 yılında üretime başlamıştır. Laminat üretimi için Avusturya Isovolta firması tarafından 1967’de kurulan sistem ile yılda 2.200.000 m2 130x280 cm boyutunda laminat levha ve 4.250.000 m2 lif levha üretim kapasitesine ulaşılmıştır. Fabrika 22 Kasım 1983’te SEKA’ya devredilmiş ve SEKA’nın en kârlı işletmesi olmuştur.

Özelleştirme Dönemi

1980’lere gelindiğinde SEKA dev bir kuruluş haline gelmiş olmakla birlikte 1980’li yılların ortalarından itibaren bir yandan teknolojik yenileme için gerekli yatırımların yapılamaması ile yüksek istihdam ve öte yandan da bazı işletmelerin kuruluşları sırasında yanlış yer ve teknoloji seçiminden kaynaklanan nedenlerle sürekli olarak zarar eder bir duruma gelmiştir. 6 Eylül 1988 günü başlayan ve 130 gün süren grev bu süre içinde SEKA’nın önemli oranda pazar kaybına uğramasına neden olmuştur.

SEKA 1990’lı yıllarda kendi içinde bazı uygulamalara gitmiştir. Teknolojisi çok eskimiş olduğundan yenilenmesi mümkün olmayan Klor Alkali Fabrikası

 

kapatılmış, Türkiye’de alanının öncüsü olan Oluklu Mukavva Fabrikası 1993’te, artık kullanılamaz duruma gelen 4 ve 7 numaralı kâğıt makineleri de 1995’te satılmıştır.

SEKA Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 6 Aralık 1997 tarihli kararı ile özelleştirme kapsamına alınmıştır. Özelleştirmeye hazırlık olmak üzere bir kamu iktisadi teşekkülü olan SEKA 1988’de bir anonim şirkete ve “müessese” olarak adlandırılan tesisleri de “işletme”ye dönüştürülmüştür. Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun aldığı 14 Eylül 1998 tarihli karar ile İzmit İşletmesi’nin kapatılmasına, arazilerinin yeşil alan ve spor alanı olarak İzmit Belediyesi’ne verilmesine, işçilerinin bir kısmının İzmit Büyükşehir Belediyesi’ne ve bir kısmının da Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.’nin fabrikasına devredilmesine karar verilmiştir. Bu karar üzerine dönemin hükûmeti tarafından 1 Ekim 1998’de kapatma kararının uygulanmasına karar verilmiştir. Bunun üzerine işçiler Selüloz-İş Sendikası’nın önderliğinde direnişe geçmişler ve 38 gün süren direnişin sonucunda hükûmet kapatma kararını kaldırmak zorunda kalmıştır. Bu sırada Özelleştirme Yüksek Kurulu aldığı 6 Ekim 1998 tarihli kararla yeniden İzmit İşletmesi’nin kapatılmasına karar vermiş, ancak bu karar istihdam sorunu çözülünceye kadar ertelenmiştir. İzmit İşletmesi’ne bağlı Gölcük’teki fidanlık arazisi 1988’de Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.’ne verilmiştir.

Bu gelişmelerin ardından Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun aldığı kararlarla SEKA’nın işletmeleri ve İzmit İşletmesi’ne bağlı bazı taşınmazlar satılmaya başlanmıştır. İlk olarak 2000 yılında Bolu İşletmesi’nin ve ardından 2001 yılında Dalaman İşletmesi’nin satışına karar verilmiş ve satışlar gerçekleştirilmiştir. Diğer işletmelerin satış veya bedelsiz devirleri 2003 ve 2004 yıllarında gerçekleştirilmiştir.

Çaycuma Müessesesi özelleştirme programına alınarak 19 Haziran 2003 tarihinde OYAK grubuna bağlı OYKA Kâğıt Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ne satılmıştır. Bu tarihe kadar OYAK Çimento Grubu’na bağlı çimento fabrikalarına çok katlı kraft torba üreten OYKA bundan sonra gerekli kraft kâğıdını da üretmeye başlamıştır. Günümüzde iki ayrı fabrikada üretim yapılmaktadır. Yıllık üretim kapasitesi 100.000 ton olan “Selüloz ve Kraft Kâğıt Fabrikası” Türkiye’de faaliyet gösteren tek entegre kraft kâğıdı fabrikasıdır. Özelleştirme programına alınan Aksu Müessesesi 21 Ekim 2003 tarihinde Milda Mecmua Gazete Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’ne satılmıştır. Milda şirketi üretimi sürdürmeyerek fabrikayı kapatmış, uzun bir süre kendi haline terk edilen tesisin arazisi günümüzde imara açılarak 55 milyon dolar bedelle satışa çıkartılmıştır.

Özelleştirme programına alınan Dalaman Müessesesi 18 Ocak 2001 tarihinde 40 milyon dolar bedelle MOPAK Kâğıt – Karton Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ne satılmıştır. MOPAK tarafından 30 Mart 2001’de Özelleştirme İdaresi’nden devralınan ve “MOPAK Dalaman Selüloz – Kâğıt Karton Entegre Tesisleri” adını alan fabrika kısa sürede revizyondan geçirilerek 12 Mayıs 2001’de kâğıt ve hemen ardından beyaz selüloz üretimine başlanmıştır. İki yıl içinde üretim kapasitesi %57’lik bir artış göstermiş, yıllık üretim kapasitesi 82.000 ton selüloz, 85.000 ton birinci hamur ve kuşeli kâğıt ve 50.000 ton karton düzeyine yükselmiştir. MOPAK tarafından toplam 44 milyon dolarlık yatırım yapılan fabrikada günümüzde her türlü selüloz, kâğıt, karton ve geri dönüşümlü kâğıt üretimi yapılmaktadır. Özelleştirme programına alınan Afyon Müessesesi en yüksek teklifi veren GAP İnşaat Yatırım ve Dış Ticaret A.Ş.’ne 3.100.000 dolara satılmış ve 30 Mayıs 2003 tarihinde bu şirkete devredilmiştir. Fabrika kapatılmış olup çalışmamaktadır.

Özelleştirme programına alınan Akdeniz Müessesesi satışa çıkarılmış ve açılan üç ihalede de alıcı çıkmadığından işletme Sümer Holding’e devredilmiştir. Fabrika 2005 yılı başında bakıma alınarak üretime geçilmiş ise de bir süre sonra üretime son verilmek zorunda kalınmıştır. Günümüzde fabrika arazisinin turizme açılması girişimleri sürmektedir. Akdeniz Müessesesi ile birlikte inşa edilen toplam 610 m uzunluğunda altı rıhtıma ve diğer liman donanımına sahip olan Taşucu Limanı SEKA tarafından işletilmiştir. Özelleştirme programına alınan Taşucu Limanı 15 Eylül 2003 tarihinde 2.150.000 dolara satılmıştır.

Kastamonu Müessesesi özelleştirme programına alınarak 28 Temmuz 2003 tarihindeki ikinci satış ihalesinde 9.100.000 dolar bedelle MOPAK Kâğıt-Karton Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ne satılmıştır. MOPAK tarafından 4 Kasım 2003’te Özelleştirme İdaresi’nden devralınan ve “MOPAK Taşköprü Selüloz ve Sigara Kâğıdı Entegre Tesisleri” adını alan fabrika hızlı bir yenileme sürecinin ardından 12 Ocak 2004’te üretime başlamıştır.

SEKA’nın en büyük işletmelerinden biri olan Balıkesir Fabrikası özelleştirme kapsamına alınarak satılma kararının ardından açılan üç ihalede de teklif veren olmadığından ihale yöntemi değiştirilerek çıkılan 18 Mart 2003 tarihli dördüncü ihalede tek teklifi veren Albayrak Turizm Seyahat İnşaat Ticaret A.Ş.’ne pazarlık yoluyla 1.100.000 dolara satılmıştır. Albayrak şirketinin üretimi durdurarak 282 işçiyi işten çıkartması üzerine olay yargıya intikal etmiştir.

Yapılan özelleştirmeler sonucunda geriye yalnız İzmit İşletmesi kalmıştır. Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 8 Kasım 2004 tarihli kararı ile İzmit İşletmesi’nin kapatılmasına, arazisinin Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne devrine ve kıdem tazminatlarının 18 Şubat 2005 tarihinde ödenmesi koşuluyla işçilerin iş akitlerinin feshine karar verilmiştir. Bu karar üzerine Selüloz-İş Sendikası tarafından yapılan girişimler bir sonuç vermeyince kapatma kararına karşı çıkan sendika ve işçiler 14 Aralık 2004 günü direniş kararı alarak eylemlere başlamışlardır. Türk-İş tarafından Hükûmet ile yapılan toplantıda da sonuç alınamamıştır.

Süren direniş karşısında Türk-İş tarafından bir orta yol aranmış, gelişmeler sonucunda İzmit İşletmesi’nin tüm makine, teçhizat, arazi ve çalışanları ile birlikte Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmesi formülü üzerinde anlaşılmıştır. Bu önerinin Selüloz-İş Sendikası tarafından direnişteki işçilerin oyuna sunulup büyük bir çoğunlukla kabul edilmesi üzerine 51 gün süren SEKA direnişi sona ermiştir. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Selüloz-İş Sendikası ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı arasında imzalanan 10 Mart 2004 tarihli protokol üzerine alınan 6 Nisan 2005 tarihli Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı ile işletme tüm makine, teçhizat, arazi ve çalışanları ile birlikte Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmiş ve devir işlemi 14 Mayıs 2005’te tamamlanmıştır. Protokola göre devir sırasındaki personelden memur olanlar çeşitli kurumlarda ve işçi olanlar da Büyükşehir Belediyesi’nde istihdam edilmişlerdir. Özelleştirme sonucu satılan SEKA kuruluşlarından Balıkesir, Aksu, Afyon, Akdeniz ve İzmit fabrikalarının kapanmasına karşılık diğer işletmeler özel sektör eliyle üretimlerini sürdürmektedir.

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi öncelikle deniz kenarında bulunan ve geçmişte SEKA’nın stok alanı olarak kullanılan bölgeyi SEKAPARK adı altında çağdaş bir parka dönüştürmüştür. Bunun ardından SEKA’nın endüstriyel kültürel miras olarak koruma altına alınmış olan I. Kâğıt Fabrikası ile bağlı birimleri onarıp yeniden düzenleyerek burada SEKA Kâğıt Müzesi ile yanında bir de Bilim Merkezi kurulmuştur.

KAYNAKÇA

Sabih Alaçam, İnkılâp Türkiyesinde Kâğıtçılık, İstanbul 1940; Mehmed Ali Kâğıtçı, Modern Kâğıt İmalinin 30 ncu Yıldönümünde Hatırladıklarım ve Düşündüklerim, İstanbul 1966; Uygur Kocabaşoğlu, SEKA Tarihi, İzmit 1996; Sarıoğlu, Mehmet, Bir Cumhuriyet Aydını: Mehmet Ali Kâğıtçı, İstanbul 2008; Emre Dölen, Dünyada ve Türkiye’de Kâğıtçılığın Tarihçesi, Kocaeli 2015.

Emre DÖLEN