Fahri Seyrek Ekolünden Fotoğrafçı, Sanat ve Sanatçı Dostu
Fahri Seyrek ekolünden bir fotoğrafçı, kente ilk şık oyun-bilardo salonu kazandıran, sanatçıların ve İzmitlilerin önemli uğrak yeri Salon Sami’nin işletmecisi, İzmit Sanat Dostları Derneği, İzmit Sinematek Kültür ve Sanat Derneği ve Kocaeli Dokümantasyon Merkezi üyesi Sami Girgin 1926’da İzmit’te dünyaya geldi. Babası Hasan Edip Bey, annesi Fatma Hanımdır. Manastır Keseriye’li Hasan Edip Bey ve ailesi 1924 yılında mübadil olarak İzmit’e gelip Kemalpaşa Mahallesi’nde Demiryolu ve İstiklal caddeleri arasındaki Yavuz Sokak üzerinde üç katlı ahşap eve yerleştiklerinde henüz doğmamıştı.
Ağabeyi, Fahri Seyrek yanında ustalaşan İzmit’in ünlü fotoğrafçılarından Ahmet Afşin; diğer ağabeyi ulusal ve yerel basının tanınmış kalemlerinden Naci Girginsoy; küçük kardeşi İzmit’in başarılı avukatlarından Nejat Girgin’dir. Hasan Edip Bey’in ilk eşinden Hikmet, Nevriye, Nevzat ve Mazhar (Akyeşil ve Kâğıtspor’lu futbolcu Sarı Mazhar) ile toplam sekiz kardeşti. Necatibey İlkokulu’nu bitirdiği 1938 yılında öğrenimine devam etmeyip ağabeyinin beş yıldır çalıştığı Foto Fahri’ye çırak olarak kabul edildi. Burada çalıştığı yedi yıl boyunca meslekte ustalaştı; üç dört ay kadar da Foto Fahri’nin izni ve desteği ile İstanbul Beşiktaştaki ‘Foto Hilmi’de çalıştı. 1945 yılında askere alındığında otuz altı aylık vatan görevini Gölcük Donanma Komutanlığı emrindeki Erkin gemisinde fotoğrafçı olarak yaptı.
1948’de askerlik dönüşü ağabeyi Ahmet Afşinle birlikte babaevinin giriş katındaki dükkânda “Foto Girgin” adını verdikleri fotoğrafçı açtılar. İzmit eski “Demiryolu İkinci Geçit” hizasındaki seyyar fotoğrafçı ve fotoğrafçı dükkânlarının birarada olduğu İstiklal Caddesi ve Yavuz Sokak cepheli “Foto Girgin”deki ortaklık, Ahmet Afşin’in kendine ait bir yer açmak üzere 1950 yılı ortalarında ayrılmasına kadar devam etti. Sami Girgin iki yıl daha tek başına sürdürdüğü fotoğrafçılığı 1952 yılı sonunda bıraktı.
İzmit’li Saadet Hanım ile 1949 yılında evlenerek babaevine gelin getiren Sami Girgin, Ayhan, Hasan Edip ve Deniz adlarında üç çocuk babası oldu.1950 yılında Hasan Edip Bey’in ölümü üzerine babaevi satıldı. Payına düşenle kayınbiraderi Reşat Gürel ile ortak, Fethiye Caddesi’nde soğuk demir atölyesi açtılar. Demirerler Kollektif Şirketi sahibi Reşat Gürel’in sanayici olarak mesleğe başladığında ticari ortaklık yapan Sami Girgin, iki yıl sonra kendi başına bir iş kurmak üzere ayrıldı. Fethiye Caddesi’nde oyuncak ve kırtasiye ticareti yapmak üzere dükkân kiraladı. Japonya’dan oyuncak ithali döviz sıkıntısı nedeniyle sona erince 1953’te açtığı işyerini 1955 yılında kapatmak zorunda kaldı. Aynı sene Cumhuriyet Parkı (eski Çocuk Parkı) karşında Sınal Apartmanı altında İsmail Gürkan ile ortak ‘Konfor Bilardo’ adını verdikleri İzmit’in ilk bilardo salonunu açtı. Beş yıl sonra da kendi girişimi ile Feridun Özbay Caddesi’nin Fethiye Caddesi’yle birleştiği yerde yeni bir bilardo salonu açtı. Burası Tepecik Mahallesi’nde eski İzmit Belediye Başkanı Kemal Öz’e ait ‘Beyaz Saray’ diye bilinen ahşap konağın arka bahçesinin cadde tarafında idi. Kemal Öz ailesi ile anlaşıp sekiz dükkânlık beton binanın üstüne kira karşılığı inşa ettirdiği salon, 22.10.1963 tarihli İzmit Ticaret Odası kayıtlarında ‘‘Kocaeli Vilayeti dahilinde İzmit Tepecik Mahallesi, Halıcılar Caddesi, bila numaralı mahalli, ticari ikametgâh ittihaz ederek 1.10.1963 tarihinden itibaren gazino, pastahane ve soğuk büfe işletmeciliği ile iştigal etmekteyim. Unvanı ticaretim Sami Girgin, Girgin Salonu’dur.” şeklinde geçti.
Salonun açılışını zamanın en iyi bilardo oyuncularından eski Belediye Başkanı Osman Gencal yapmıştı. Salon Sami şehrin ileri gelenlerinin buluşma yeriydi. Çarşı esnafı da müşterisiydi. Ticari sicilindeki Girgin Salonu olarak değil, “Salon Sami” olarak tanındı. “Salon Sami” adını veren yakın arkadaşı İzmitli fotoğraf ustası Cemal Turgay’dı. Dr. Metin Yüce’ye göre ise bu adı kocalarını salona kaptıran İzmitli hanımlar vermişlerdi. Briç ve bilardo müsabakaları düzenler, hediyeler verirdi. Kurduğu bilardo takımı ile İzmit, Adapazarı, Bursa ve Yalova’da maçlara katılırlardı. Avukat Tacettin Değer’e göre Salon Sami, bilardo ve oyun salonu olarak görülse de aslında dostluğun, arkadaşlığın, sevgi ve saygının adeta imbikten süzülüp arılaştığı apayrı bir mekâna dönüşmüştü.
Akşam kapanma saati olmadan günde on altı saatlik bir çalışma süresi gerektiren işletme 1964 ile 1986 yılları arasında varlığını sürdürdü. Sami Girgin kültür adına gelişen sosyal etkinliklerde yer alarak yaşamını zenginleştirdi. 1957’de kurulan başkanlığını Avni Öztüre’nin yaptığı Sanat Dostları Derneği, İzmit Ticaret Odası Kütüphanesi’ndeki yerinden çıkarılınca imdada Sami Girgin yetişti; salonunun bir bölümünü lokal olarak verdi. Salon Sami sanatçıların uğrak yeri oldu. Resim, fotoğraf ve karikatür sanatçılarının eserleri burada sergilendi.
Kocaeli Bölge Tiyatrosu’nun Alev Yamaç ve Ahmet Gülhan, Aykut Oray, Selami Üney, Ayten Erman, Yurdaer Erşan gibi İstanbullu sanatçılarına da karşılıksız kucak açmıştı. Akşam çıkışta Salon Sami’ye gelirlerdi. Onlara yemek çıkartıp, sabaha kadar çay verilirdi. Salon açılana kadar prova yaparlardı. Kocaeli Valisi Bekir Suphi Aktan ve Belediye Başkanı Enver Atafırat’ın 1964 yılında kuruluşuna ön ayak olduğu Kocaeli Bölge Tiyatrosu’nun açılış balosu Salon Sami’de yapılmıştı. 1966’da kurulan, ‘İzmit Sinematek Derneği’ yönetiminde görev aldı. Kocaeli Dokümantasyon Merkezi’nin haftalık toplantılarına arkadaşları Turgut Kayı, Tacettin Değer, Cemal Turgay ile birlikte katılarak kent hafızasının tazelenmesine katkı verdi. 10 Ağustos 2019 tarihinde İzmit’te vefat ettiğinde 93 yaşındaydı.
KAYNAKÇA
Naci Girginsoy, Gençlik Çıkmazı, Çınar Yayınları, İstanbul, 2003; Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi, 11.11.1963, No.2010; Hüseyin Erol, İzmit Esnaf ve Ticaret Tarihi, İzmit Rotary Kulübü Yayınları, İzmit, 2013, s203; Dr. Metin Yüce, Maviden Yeşile Naciye Mektuplar, Gerçek Sanat Yayınları, İstanbul, 200, s.103.
Müzeyyen ÜNAL