Milletvekili, Vali, Belediye Başkanı
Türk siyasal hayatının farklı kademelerinde görev yapan Salih Ekmel Çetiner, 1919 yılında Buldan’da dünyaya geldi. Babası Ali Kemal Bey, annesi Ayşe Vicdan Hanım’dır. İlk ve orta öğreniminden sonra Ankara Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Çetiner, Ankara Adliyesinde, Ankara Emniyet Müdürlüğünde ve Dâhiliye Vekâleti Mahalli İdareler Şube Müdürlüğü Vekâletinde çalıştı. Türkiye’nin farklı kazalarında görev yaptı. Malatya Akçadağ Kaymakamlığından sonra 5 Aralık 1947’de Kocaeli iline bağlı Gölcük Kaymakamlığına atandı. Bala Kaymakamlığı da yapan Çetiner, 10 Temmuz 1950’de İstanbul Beşiktaş Kaymakamı oldu. 23 Şubat 1953 tarihinde Ardahan Kaymakamlığına getirildi. Ancak Ardahan Kaymakamı iken kendi isteği ile bu görevinden ayrıldı. 22 Şubat 1954’te Uşak’a bağlı Karahallı Kaymakamı oldu. Kısa bir süre sonra Uşak Valisi olan Çetiner, bu görevinden de çok geçmeden ayrılarak Bilecik Valiliğine atandı. İki kez de Zonguldak Valiliğine getirildi.
Farklı vilayetlerde valilik görevi yapan Salih Ekmel Çetiner’in bir diğer durağı da Kocaeli Valiliği oldu. 1956-1959 yılları arasında üç yılı aşkın bir süre Kocaeli Valisi olarak görev yaptı. Bilhassa birçok işçinin kooperatif yoluyla ev sahibi olmasına yönelik katkıları, şehir merkezindeki tamire muhtaç yolları ihale etmesi, halkın huzuru için meydan ve kaldırımları boş yere işgal edenlere karşı yürütmüş olduğu çalışmalar ve şehir içi otobüs seferlerini başlatması, halkın sevgisini kazanmasını sağladı. Zirai faaliyetlere yönelik de çalışmalar yapan Çetiner, merkeze bağlı köylerde yüz bin ton tohumluk dağıtılarak tarımsal üretimin arttırılmasına ve bu alanda makineleşmenin ve mesleki eğitimin yaygınlaştırılmasına katkı yaptı. Osman Gencal’ın belediye reisliğinden istifa etmesinden sonra bir seçime gerek görülmeyerek İçişleri Bakanlığı tarafından belediye reisliği görevi de kendisine verildi. Böylece Kocaeli Valiliğiyle birlikte belediye reisliği görevini de yürüttü. Çetiner, ilk iki yıllık görev süresi boyunca şehir merkezinde ve Kocaeli ilinin farklı semtlerinde on bir adet ilkokul ve bir adet yetiştirme yurdu yaptırdı. Ayrıca 1959 yılında İzmit Lisesine bağlı Akşam Ticaret Lisesinin açılması da Çetiner’in girişimleriyle gerçekleşti. 1959 yılında verdiği bir röportajında görev süresi boyunca on iki şehir ile kırk iki köy okulunun yaptırıldığını; on beş şehir ile on altı köy okulunun ise onarıldığını belirtmiştir. Ayrıca Gölcük ve Kandıra’da ise birer Kız Sanat Okulu açıldığını da sözlerine eklemiştir. İzmit Erkek Enstitüsünün birçok ihtiyacının da giderilmesine ön ayak olan Çetiner’in eğitime göstermiş olduğu alâka ve gayretler hem Maarif Vekâletince hem de halk nazarında memnuniyetle karşılanmıştır. Mimar Sinan’ın eseri olması yönüyle şehrin tarihi camilerinden biri olan Yeni Cuma Camii’ni Vakıflar Umum Müdürlüğü nezdinde yaptığı girişimlerle restore ettirdi. Yaşanılabilir bir şehir için belediye bünyesindeki tüm şubelerin koordineli hareket etmesini amaçlayan Çetiner, belediye reisliğinden yorulduğu gerekçesiyle ayrılmak istemişse de 18 meclis üyesinin Çetiner’in devam etmesi yönünde imzalayarak Ankara’ya gönderdiği protokolün Dahiliye Vekaletince kabul edilmesi neticesinde belediye başkanlığını yürütmeye devam etti. 1959 Temmuzuna kadar Kocaeli’ne hizmet eden Çetiner buradan ayrılırken yayınladığı veda mesajında, çalışma süresince halkın göstermiş olduğu ilgiye teşekkür ederek cevap verdi. Zonguldak Valiliğine tayin edilen Ekmel Çetiner’e, gazeteciler SEKA lokalinde bir veda gecesi tertip etti. Zonguldak Valiliği sırasında da kıymetli çalışmalar yapan Çetiner, bilhassa 3 Kasım 1959 tarihinde Devrek Orman İşletmesi Pürenkaya mevkiinde çıkan orman yangınının söndürülmesinde göstermiş olduğu üstün gayret ve yakın alâkadan dolayı takdirname ile taltif edildi. 1963 yerel seçimleri sonrasında Zonguldak belediye başkanı oldu. 1965 yılındaki milletvekili seçimlerine katılmak için belediye başkanlığından yasal zorunluluk nedeniyle istifa eden Çetiner, genel seçimlerde Zonguldak milletvekili oldu ve TBMM’de XIII. dönem milletvekili olarak görev yaptı. Bu süre zarfında bilhassa başbakan ve bazı bakanlar hakkında meclise soruşturma açılması yönünde önergeler vermesiyle dikkat çekti. İkinci toplantı yılında hastalığından dolayı 14 gün süreyle izinli sayıldı. Mecliste yer aldığı dönemde İçişleri Komisyonu I ve Maliye Komisyonu I içerisinde yer aldı. İçişleri Komisyonu I grubundan 21 Kasım 1966 tarihinde istifa etti.
Halkla iç içe olan ve sporsever kişiliği ile tanınan Çetiner, Fransızca biliyordu. Evli ve iki çocuk babası olan Salih Ekmel Çetiner, 1981 yılında hayatını kaybetti.
KAYNAKÇA
BCA. 154-83-16; BCA. 194-30-20; BCA. 215-24-4; BCA. 236-6-11;BCA. 243-7-11; Bilal Tunç, Demokrat Parti Döneminde Kocaeli (19501960), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya 2016, s. 412, 468; Büşra Kuşkan, Demokrat Parti Dönemi Kocaeli’de Siyasi Hayat, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli 2019,s. 71. 73, 76; Fatih Fidan, Kocaeli Basınında Demokrat Parti İktidarı, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 2015, s. 165, 173, 179, 181, 186; Menderes Çakır, Türk Parlamento Tarihi TBMM-XIII. Dönem (1965-1969), C. 1, TBMM Yayınları, s. 315, 390, 398; Menderes Çakır, Türk Parlamento Tarihi TBMM-XIII. Dönem (1965-1969),C. 4, TBMM Yayınları, s. 2209; TBMM Albümü 1920-2010, 2. Cilt195-1980, TBMM Yayınları, Ankara 2010, s. 893; TBMM TutanakDergisi, B:1, 13.11.1968, O:1, s. 3.,Azim, 8 Temmuz 1958, s. 1;Hürsöz, 1 Temmuz 1959, s. 1; Milliyet, 16 Mart 1954, s. 7; Milliyet,7 Mart 1968, s. 7; Seka Postası, 15 Temmuz 1956, s. 1; Seka Postası,1 Kasım 1956, s. 3; Seka Postası, 1 Eylül 1957, s. 2; Seka Postası, 15Ocak 1958, s. 1; Seka Postası, 1 Haziran 1958, s. 2; Seka Postası, 15Temmuz 1958, s. 3; Seka Postası, 15 Şubat 1959, s. 2; Seka Postası,15 Mart 1959, s. 2.
Abdullah LÜLECİ