Tatlıcı Sait Usta

Sait Başoğlu, 1883 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyeti altında bulunan Prizren şehrinin Gora bölgesindeki köylerinden Zlipotok’ta dünyaya geldi. 1912-13 Balkan Savaşların’da alına ağır yenilgilerden sonra bölgedeki hakimiyetin kaybedilmesi ile yaşanan göçlerden etkilenen Başoğlu, iki erkek kardeşi Osman Özkaya ve Hamit Gökşar ile birlikte I. Dünya Savaşı’nın sürdüğü 1915 yılında İzmit’e geldi. Başoğlu, tüm hayatı boyunca iki evlilik yaptı. İlk eşi Rahime Hanım ile Zlipotok’ta evlendi ve ondan üç çocuk sahibi oldu. Çocuklarına Zekeriya, Yusuf ve Kadriye isimlerini verdi. Rahime Hanım, İzmit’te vefat ettikten sonra ikinci eşi olan Refika Hanım ile evlenerek iki çocuğu daha oldu. Büyük oğlu Sait İbrahim Başoğlu adını taşırken küçük kardeşi Şüheda Başoğlu Kahraman, ilimizde yaşanan 1999 Depremi’nde yaşamanı yitirdi.

Sait Usta’nın mesleğini dönemin önemli sayılabilecek saraylarında öğrendi. Ancak esasen çocukluğunu ve gençlik yıllarını geçirdiği Gora bölgesi, her köyden farklı mesleklerde ustalar yetiştirmekteydi. Zlipotok’ta yaygın olarak tatlıcı, börekçi muhallebici Brot’tan aşçı ve lokantacı, Kroşevo’dan ise Kasap ve hayvancılıkla uğraşan kişiler yetiştirilmekteydi. Sait Usta’da yıllarını verdiği bu mesleği en esaslı şekilde öğrenerek hayata geçirmişti. Kısa süreli olmakla birlikte Üsküp ve Niş şehirlerinde de mesleğini icra etti. İzmit’e geldikten sonra günümüzde yürüyüş yolu üzerinde bulunan ve fastfood alanında faaliyet gösteren Yakamoz Tantuni’nin bulunduğu dükkânda ilk iş yerini açtı. Açılışında günümüzde Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, o yıllarda İzmit Belediyesi’nin bando takımı eşlik etti. Tatlıcı Sait Usta, dükkanını işletirken bir dönem Gölcük Deniz Fabrikaları’nın gıda müteahhitliğini de üstlendi. Özellikle et, sebze meyve yoğurt, helva ve yumurta gibi ürünleri temin ederek al-sat şeklinde bir ticari faaliyette sürdürdü. Öte yandan aynı fabrikanın çalışanlarının yemek ihtiyacını karşılamak için aşevi de çalıştırmıştı.

II. Dünya Savaşı’nın (1 Eyl 1939 – 2 Eyl 1945) çıkması ile birlikte ülkemiz çapında yaşanan olumsuzlukların etkisi ile birlikte aşevini kapatmak zorunda kaldı.

Sait Usta’nın ikinci ve son işyeri günümüzde Fettah Öven Sokak’ın sol köşesinde yer alan küçük bir işletmeydi. Adı o yıllarda İstanbul Muhallebicisi idi. 1940 yılının sonuna doğru açılan bu iş yerinde Sait Usta’nın oğlu İbrahim Sait Başoğlu’da çıraklık yapmıştı. Burada sütlü tatlılar, hamur işi tatlılar, şerbetli ve dondurmalı tatlılar ve sabahları satılan börek ve poğaça çeşitleri satılmaktaydı. Aynı sokakta yer alan küçük bir dükkân da imalathane olarak kullanılıyordu. Sait Usta, 7 Nisan 1963 tarihinde kalp krizi nedeni ile bu işyerinde vefat etti. Vefatından birkaç yıl sonra da oğulları tarafından işletilen bu iş yeri kapanmak zorunda kaldı. Sait Usta’nın kabristanı bugün Bağçeşme Mezarlığında bulunmaktadır.

Ekrem Mücahit SARI