PTT İzmit Merkez Binası, Postane Binası

1940’lı yıllardan itibaren yeni bir postane binası ihtiyacının sürekli dile getirildiği görülmektedir. Kemalpaşa Mahallesi, İskele Caddesinde bulunan eski ahşap PTT binası yıkılmış ve postane hizmetleri Baç mevkiinde yer alan başka bir mevcut binaya taşınmıştır. Dar, niteliksiz ve rutubetli bu yapının bodrum katını sürekli su basmakta ve bu nedenle oluşan nemin iç kısımdaki betonları çatlattığı görülmektedir. 19. yüzyılın son dönemlerine ait olan bu yapının döşeme tahtalarında kırıklar oluşmuş, çatısı harap ve merdivenleri çürük haldedir. Eski PTT Başmüdürü Necabettin Çakıt, İzmit’e geldiklerinde bu kötü manzarayı görmüş ve derhal harekete geçeceği sözünü vermiştir.

1955 yılında eski pazaryerinde, İzmit’in tanınmış müteahhitlerinden Ali Ayta’nın inşa edeceği postane binasının toprak hafriyatına başlanmıştır. 14 Eylül 1955 tarihinde, PTT binasının temel atma töreni yapılmıştır. Kazı işi bittiğinde piyasada demir olmadığı için inşaata başlanamamaktadır. İnşaat çok yavaş ilerlemekte ve ekonomik sebepler yüzünden eski binanın tamiratı yapılamamaktadır. İlerleyen zamanlarda binanın İstiklal Caddesi’ne bakan cephesinde hiç pencere açılmadığının farkına varmışlardır. Kocaeli milletvekili Sadettin Yalım’ın çabalarıyla PTT Başmüdürlüğünden getirilen bir mühendis tarafından hatanın mimari plandan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Tasarım hatasına uygulama aşamasında inşaatın kontrol eksikliğinden dolayı devam edilmiş ve hatanın telafisi için duvar tekrar yıkılmış, bu durum zaman ve para kaybına sebep olmuştur. İlerleyen günlerde, hata düzeltilmiş, penceresiz bu duvar yıkılmıştır.

1958 yılında inşaat bittiği halde, binanın içerisindeki elektrik ve su tesisatı gibi noksanlar nedeniyle açılış ertelenmektedir. Açılış hazırlıklarının yanında şehrin telefon şebekesinin yer altı kablosu döşenmektedir. Bu çalışmalarla ilgili yerel gazete haberlerinde caddelerin delik deşik olduğu, insanların yolda yürürken zorlandığı gibi şikâyetler okunmaktadır. Yeni Postane binası hizmet vermeye başladığında Baç mevkiindeki eski postanenin kapatılması düşünülmektedir. Fakat Kadıköy, Mehmet Ali Paşa gibi uzak semtlerde oturanların yoğun talebi üzerine bu postanenin faaliyetleri bir süre daha devam etmiştir. 1962 yılında eski PTT binasının bütçe darlığından dolayı hâlâ tamir edilemediği ve kullanılamaz halde olduğu görülmektedir.

İnşası sırasında ilginç safhalar geçiren yeni Postane binası, şehirde alay konusu haline gelmiştir. Bir dönem yapımından sorumlu olmayan insanların inşa sürecine müdahale etmesi nedeniyle mimari planın değiştiği bile ileri sürülmüştür. Binaya iç kısmındaki eksikliklerle taşınılmış, tören dahi yapılmamıştır. Taşınmadan kısa bir süre sonra ise yapıda çökme tehlikeleri yaşanmaya ve tadilatlar yapılmaya başlanmıştır. Hatta 1960 yılında binanın 1.kat tavanı çökmüş, yaralanma ve can kaybı olmadan büyük bir facia atlatılmıştır. Bu durum halk arasında büyük bir tedirginlik ve şaşkınlık yaratmıştır. Diğer yandan yapının fonksiyonel olarak kullanışsız olduğu söylenmektedir. Örneğin telefon kabinlerinin camlı kapılarının yapının dış kısmında olması, kadınların telefon görüşmelerini rahatlıkla yapabilmelerine engel bir durum olarak nitelendirilmektedir.

1970’lere gelindiğinde PTT teşkilatı için bina yetersiz kalmış ve bazı birimler başka yapılara nakledilmeye başlanmıştır. Bu nedenle binanın arka cephesindeki büyük bahçe kısmına ek bir tesis yapılmıştır.1979 yılında PTT binasının bitişiğindeki Kalıpçı Apartmanı çökmüştür. Buna sebep olarak PTT binası ek inşaatlarının kazı işlerinde gerekli tedbirler alınmaması ve yan binalarındaki temel hizalarından daha derine inilmesi gösterilmiştir. Ayrıca 1986 yılında Alemdar Caddesinde 6 katlı bir PTT’ye ait bir binanın daha (bugün Türk Telekom binası olarak kullanılmaktadır.) inşa edildiği görülmektedir. Seneler geçmesine rağmen, kaderi hep aynı olan mevcut PTT binası sürekli şikâyet edilmeye, tadilat görmeye devam etmiş, özellikle 17 Ağustos depremi sonrası sayısız kez onarım ve iyileştirmeden geçmiştir. Kurumun banka hizmetleri vermeye başlamasıyla bina 2006 yılında bu fonksiyonun yerine getirilmesi için kapsamlı bir onarım geçirmiştir. Ardından 2011 yılında güçlendirme yapılacağı gerekçesiyle yapı kullanıma tekrar kapatılmıştır. Bu zamana kadar harcanan bütçenin yeni bir bina yapımından çok fazla olduğu yerel gazete haberlerinde sıklıkla eleştirilmektedir. Diğer gelen bir eleştiri ise bu tadilatlar sırasında İzmit’in en önemli alışveriş caddesi olan İstiklal Caddesinin kullanımında büyük zorluklar yaşanmasıdır. Ve nihayet 5 yılın sonunda birçok müteahhit değiştirerek yenilenmesi biten 1800 metrekare kullanım alanına sahip 3 katlı bina 2016 yılında açılış töreni düzenlenmeden hizmete girmiştir. 21 yıldır faaliyetlerini Gebze’de sürdüren Kocaeli PTT Baş Müdürlüğü artık bu binada hizmet vermektedir. Düzenlenmesi bu hizmete yönelik şekilde yapılan yapının içerisinde başmüdür ve yardımcılarının makam odaları, eğitim salonları ve yemekhane bulunmaktadır. Zaman içerisinde il genelindeki tüm ilçelerde başta merkez şube olmak üzere birçok noktaya PTT şubesi açılmıştır. Bugün kurumun Kocaeli’de ortalama 110 adet şubesi bulunmaktadır.

KAYNAKÇA

Azim gazetesi; Özden Senem Binici, İzmit’te 1936-1966 Yılları Arasındaki Yapı Üretiminin Kentin Gelişimine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, 2012; Bizimşehir gazetesi; Hürsöz gazetesi; Kocaeli gazetesi; Özgür Kocaeli gazetesi; Türkyolu gazetesi; Türkyolu-Bizimşehir gazetesi.

Özden Senem EROL