Yaşıtlarından Beklenilen Düzeyden Farklılık Gösteren Bireylerin Eğitim Aldığı Kurumlar

Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitime “özel eğitim” denir. Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından yaşıtlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyler ise özel eğitime ihtiyacı olan bireylerdir. Özel eğitim kurum ve okulları ise milli eğitim bakanlığına bağlı rehberlik araştırma merkezlerinin koordinatörlüğünde ihtiyaca göre bölgelerde oluşturulan yapılardır. Rehberlik araştırma merkezinin hedefi ve amacı sorumluluk alanında bulunan okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarının eğitsel, mesleki ve kişisel rehberlik hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmaları için uygun ortamları oluşturmaktır. Merkeze başvuran öğrenci, aile ve eğitimcilere ihtiyaçları doğrultusunda rehberlik ve psikolojik hizmetleri sunmak; eğitim çağındaki farklı gelişim özelliği olan bireylerin, gelişim farklılığının türüne ve derecesine göre her bireyin tam zamanlı eğitimden yararlanmasını sağlamak ve yine bu bireylerin farklı gelişenlerle ilgili öngörü ve farkındalıklarını artırmaktır. Bu hedefe bağlı olarak her il ve ilçede özel eğitim okulları açılmakta ve bu bireylerin ihtiyacı ve hakkı olan eğitim faaliyeti gerçekleştirilmektedir. Bilim ve Sanat Merkezi ise, örgün eğitim kurumlarına devam eden ve genel yetenek (zihinsel), görsel sanatlar veya müzik alanında özel yetenekli olduğu uzmanlar tarafından tanılanan öğrencilere, yeteneklerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak için okul saatleri dışında destek eğitimi vermek üzere açılmış olan bağımsız bir özel eğitim kurumudur. Bilim ve Sanat Merkezleri örgün okullara alternatif bir eğitim kurumu değil, örgün eğitim kurumlarını destekleyici bir eğitim kurumudur.

Kocaeli ilinde özel eğitim sınıfları, özel eğitim okulları, bilim sanat merkezleri ve rehberlik araştırma merkezileri gibi birçok özel eğitim okul ve kurumu bulunmaktadır. Bu kurumların en eskileri 1986 yılında hizmete İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü binasında başlayan daha sonra 2001 yılından 2021 yılına kadar şu an İzmit Halk Eğitim Merkezi olarak kullanılan tarihi binada hizmet vermiş olan ve şu anda Yahya Kaptan’da bulunan binada hizmet veren İzmit Rehberlik ve Araştırma Merkezi ile 1987 yılında bina inşaatı tamamlanarak 1988-1989 eğitim-öğretim yılının Kasım ayında 11 öğretmen, 5 hizmetli, 42 öğrenci ile eğitim-öğretime açılan adını okul yapılması için arsasını bağışlayan Ahmet Gazanfer Bilge’den alan İşitme Engelliler İlkokulu/Ortaokulu’dur. İlk özel eğitim uygulama okulu ise 1995 yılında eğitime başlayan Yaşama Sevinci Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi adıyla hizmet vermeye başlayan özel eğitim kurumudur. Eğitim Uygulama Programı ilköğretim düzeyinde 8 yıllık özel eğitim programını kapsarken, İş Eğitim Merkezi’nde ise lise düzeyinde 2 yıllık kurs programı uygulamasını içermekteydi. Tüm özel eğitim uygulama programları ile birlikte Yaşama Sevinci Eğitim Uygulama Okulu da 2012 yılında eğitimin yeniden yapılandırılmasına ilişkin yeni kanun ile I. Kademe (İlkokul), II. Kademe (Ortaokul) ve III. Kademe (Lise) olmak üzere üç kademeden oluşan bir yapıya dönüştürülmüştür. 2018-2019 eğitim yılında okul I. kademe bünyesinde “Özel Eğitim Anasınıfı” açılmış, ayrıca III. Kademede “Otizm Özel Eğitim Programı” da uygulanmaya başlamıştır. Okul yeni binasında 2017-2018 eğitim yılında hizmet vermeye başlamıştır. Yaşama Sevinci Eğitim Uygulama Okulunun açılmasının ardından 1999 yılında depremzedelere eğitim vererek faaliyetlerine başlayan Gebze özel eğitim okulu da açılmıştır. Daha sonra ihtiyaca binaen sırasıyla İzmit, Gölcük, Gebze, Derince, Darıca, Kartepe, Körfez, Dilovası, Kandıra ve Çayırova ilçelerinde de özel eğitim uygulama okulları açılmıştır.

Kocaeli ilinde bulunan toplam 3 özel eğitim meslek okulundan ilki 2001 yılında İzmit ilçesinde açılmıştır. Daha sonra Gebze ve Gölcük ilçelerinde de özel eğitim meslek okulları açılmıştır. İlk bilim ve sanat merkezi ise 2010 yılında “Yolumuz bilim izimiz sanat olsun” vizyonuyla ve “İzmit Bilim ve Sanat Merkezi” adıyla açılarak hizmet vermeye başlamıştır. Bu merkez yurtiçi ve uluslararası birçok projeye imza atmış ve başarılar kazanmış olarak bugün faaliyetlerine devam etmekte ve adından söz ettirmektedir. Daha sonra sırasıyla Gebze, Gölcük, Körfez ve Darıca ilçelerinde de bilim ve sanat merkezleri de açılmıştır.

2021 yılı itibariyle Kocaeli ilinde milli eğitim müdürlüğüne bağlı, İzmit, Gebze, Gölcük, Darıca, Körfez ilçelerinde olmak üzere toplam 5 Rehberlik Araştırma Merkezi; yine aynı ilçelerde bulunan toplam 5 Bilim ve Sanat Merkezi; İzmit, Gölcük ve Gebze’de olmak üzere toplam 3 Özel Eğitim Meslek Okulu; İzmit, Gebze, Gölcük, Derince, Kandıra, Darıca, Körfez, Dilovası, Kartepe, Çayırova ilçelerinde olmak üzere toplam 12 adet 1. Kademe Özel Eğitim Uygulama Okulu; Çayırova hariç aynı ilçelerde toplam 11 adet 2. Kademe Özel Eğitim Uygulama Okulu; İzmit, Gebze, Gölcük, Kartepe, Derince, Körfez ilçelerinde olmak üzere toplam 7 adet 3. Kademe Özel Eğitim Uygulama Okulu; Karamürsel ilçesinde 1 ilkokul biri ortaokul olmak üzere 2 adet işitme engelliler okulu; ve Gebze ilçesinde 1 adet Özel Eğitim Anaokulu ile beraber toplam 46 merkez ve okul bulunmaktadır. Bugün İzmit Nuh Çimento Özel Eğitim Meslek Okulu’nda 154, Gebze Özel Eğitim Meslek Okulu’nda 162, Gölcük Özel Eğitim Meslek Okulu’nda 6, İzmit Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 31, II. Kademe’de 34, III. Kademe’de 103, Gebze Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 92, II. Kademe’de 93, III. Kademe’de 120, Yumrukaya Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 87 ,II. Kademe’de 30, III. Kademe’de 32, Yaşama Sevinci Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 44, II. Kademe’de 25, III. Kademe’de 59, Öz-De-Bir Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 29, II. Kademe’de 8, Derince Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 26, II. Kademe’de 13, III. Kademe’de 63, Darıca Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 55, II. Kademe’de 8, Körfez Özel Eğitim Uygulama Okulu ,|. Kademe’de 18, II. Kademe’de 17, III. Kademe’de 4, Kartepe Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 43, II. Kademe’de 35, III. Kademe’de 9, Dilovası Özel Eğitim Uygulama Okulu I. Kademe’de 21, II. Kademe’de 4, Kandıra Özel Eğitim Uygulama Okulu II.Kademe’de 7, A. Gazanfer Bilge İşitme Engelliler İlk ve Ortaokulu’nda 25, Gebze Nene Hatun Özel Eğitim Anaokulu’nda 29 olmak üzere 1.486 öğrenci eğitim görmekte, yine yüzlerce birey ve aile bilim sanat merkezleri ve rehberlik araştırma merkezlerinden hizmet ve eğitim almaktadır.

KAYNAKÇA

İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Öğrenci istatistikleri, 29.12.2021. https://kocaeli.meb.gov.tr/

Hülya ÇELİK