Oramiral, 20. Deniz Kuvvetleri Komutanı

27 Ocak 1943 tarihinde İzmit’te doğdu. Annesi ev hanımı babası ise makine ustasıydı. Özden Örnek’in babası İstanbul Fatihli anne tarafı ise Kavalalıdır. Babası Taşkızak Tersanesinin ustalarından olan Örnek’in çocukluğu İzmit’te geçti. İlk ve orta öğrenimini İzmit’te sürdüren Örnek, denizcilikle iç içe olan babasının teşvikiyle 1957’de Heybeliada Deniz Lisesi’ne kayıt yaptırdı. 1960 yılında Deniz Lisesi’nden, 1962 yılında ise Deniz Harp Okulu’ndan Asteğmen olarak mezun oldu. 1964 yılında Donanma’ya katılan Örnek, Donanma Komutanlığına bağlı çeşitli gemilerde branş subaylığı ve bölüm amirliği yaptı.

1967 yılında işletme dalında lisansüstü öğrenim için ABD’ye giderek “Yöneylem Araştırması ve Sistem Analizi” okudu. 1969 yılında eğitimini tamamlayıp ülkeye döndü, ama diplomasına denklik alamadı. Deniz Subayı olarak görevine devam etti, ODTÜ’ye kayıt yaptırdı ise de devam etmedi. Harp Okulunda Matematik Öğretmenliği yaptı. Bir süre sonra Ankara’da Deniz Kuvvetleri karargâhına tayin edildi. 1971 yılında Sevil Hanım ile evlendi. 1975 yılında ise Deniz Harp Akademisinden mezun oldu. Nihayetinde, 1977 yılında ABD’de de aldığı diplomasına işletme mühendisliğinden lisansüstü denklik verildi.

Eğitim hayatındaki başarılarını meslek hayatında da devam ettirdi. Sırası ile İskenderun Muhribi 2. Komutanlığı (1977-1978), Harp Filosu Komutanlığı Harekât Şube Müdürlüğü (1978), Donanma Komutanlığı Harekât ve Eğitim Şube Müdürlüğü (1978-1980) ve Adatepe Muhribi Komutanlığı (1980-1981) görevlerinde bulundu. Bir kez daha yolu ABD’ye düşen Örnek, 1982 yılında ABD Deniz Komuta Kolejinden mezun oldu. Aynı sene Albay rütbesine terfi ettikten sonra Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Harekât Şube Müdürlüğü (1982-1984) görevinde bulundu. ABD’de de eğitim görmüş olması ve alanındaki tecrübesi kendisine Washington Deniz Ataşeliğinin yolunu açtı. 1984-1986 yılları arasında ABD’de de görev yaptıktan sonra I. Hücumbot Filotillası Komodorluğu (19861987) ve II. Muhrip Filotillası Komodorluğu (19871988) görevlerinde bulundu. 1988 yılında Tuğamiral rütbesine terfi etti.

Tuğamiral Örnek, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Plan ve Teşkilat Daire Başkanlığı (1988-1989) ve Donanma Komutanlığı Kurmay Başkanlığı (1989-1990) görevlerinde bulundu. 1992 yılında Tümamiralliğe terfi etti. Bu rütbeyi aldıktan sonra Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Harekât Başkanlığı (1992-1993), Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Lojistik Başkanlığı (19931994), Hücumbot Filosu Komutanlığı (1994-1995) ve Donanma Komutanlığı Kurmay Başkanlığı (19951996) görevlerinde bulundu. 1996 yılında Koramiral rütbesine terfi etti.

Koramiral Özden Örnek bu rütbe ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Denetleme ve Değerlendirme Başkanlığı (1996-1997), Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanlığı (1997-1999) ve Kuzey Deniz Saha Komutanlığı (1999-2001) görevlerini başarı ile ifa ederek 2001 yılında Oramiralliğe terfi etti. 2001-2003 yılları arasında Donanma Komutanlığı görevini yerine getirdi. Eğitim ve meslek hayatı boyunca sürekli projeler üreten ve “Donanmanın Altın Çocuğu” olarak adlandırılan Örnek, 28 Ağustos 2003 tarihinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığına getirildi. 26 Ağustos 2005 tarihinde ise emekliye ayrıldı. Özden Örnek hayatı boyunca lider kişiliği ve analitik zekâsı ile ön plana çıktı. Denizciliğin yanı sıra kapsamlı arkeoloji, tarih, felsefe ve matematik bilgisine sahipti. Bilimsel bakış açısı ile donanmayı

21. yüzyıla hazırlayan Örnek, başta MİLGEM (Milli Gemi) olmak üzere birçok projenin sonuçlandırılmasında önemli rol oynadı. Projelerin yanı sıra strateji, taktik, konsept, doktrin ve deniz tarihi alanlarında katkılarda bulundu. Deniz Kuvvetleri Harbe Hazırlık Ölçüm Sistemi olarak bilinen analitik metodolojiyi donanmaya kazandırdı. Özden Örnek, yalnız deniz kuvvetlerinde değil, denizcilik camiasında da deniz ve denizcilik bilincinin geliştirilmesi için sempozyumlar düzenletmek, deniz tarihi arşivi kurdurtmak gibi faaliyetlerde bulunarak hizmetleriyle kalıcı bir iz bıraktı.

Örnek’in ismi, emekli olduktan sonra dönemin siyasi gündemine paralel olarak çeşitli iddialar ve suçlamalar ile sık sık gündeme geldi. 2007’nin Mart ayında Nokta dergisinde yayımlanan ve Örnek’e ait olduğu iddia edilen “darbe günlükleri” nedeniyle soruşturma geçirdi. 2010 yılında “Balyoz Planı” soruşturması kapsamında gözaltına alındı. Kapatılan özel yetkili İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini cebren ıskat veya vazife görmekten cebren men etmeye teşebbüs” suçundan ceza aldı. Karar, Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nce onanmıştı. 21 Eylül 2012’de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı ise de “darbeye eksik teşebbüs” gerekçesi ile verilen ceza 20 yıla düşürüldü. 41 ay cezaevinde kalan Örnek, Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlali kararının ardından tahliye edildi. I. Yüksek Mahkemenin yeniden yargılama kararı sonrasında ise Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesi Örnek hakkında beraat kararı verdi. Evli ve iki erkek çocuk babası olan Özden Örnek, 29 Nisan 2018 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Askeri törenle son yolculuğuna uğurlanan Örnek, Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verildi.

Aldığı Madalyalar

Türk Silahlı Kuvvetleri Üstün Hizmet Madalyası, Türk Silahlı Kuvvetleri Şeref Madalyası, ABD Liyakat Madalyası, Brezilya Deniz Kuvvetleri Liyakat Nişanı ve Pakistan Nişanı İmtiyaz Madalyası.

Eserleri

Milgem’in Öyküsü, Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul, 2006; Sözde Darbe Günlükleri, Nergiz Yayınevi, İstanbul, 2014; Cambazı Bırak Balyoza Bak, Nergiz Yayınevi, İstanbul, 2016; Heybeliada’da Bir Işık Deniz Harp Okulu ve Lisesi (1957-1964), Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul, 2017.

KAYNAKÇA

Cem Gürdeniz, “Donanma’nın Altın Çocuğu”, Yeni Deniz Mecmuası, S. 10, Haziran 2018, s.70-72.; Ceylan Sever, “Fırtınalı Geçen Bir Hayattı” 29 Nisan 2018, hürriyet.com.tr. (Erişim: 10.01.2022); Cumhuriyet, 30 Nisan 2018,s.12; Milliyet, 30 Nisan 2018;Yeşim Yeliz Egeli, Özden Örnek ile Röportaj (5 Ekim 2017) marindealnews. com (Erişim: 09.01.2022); www.dzkk.tsk.tr/Komutanlık/Komutanlar (Erişim: 10.09.2021)

Sedef BULUT