Bisiklet Yarışçısı

1932 yılında İzmit’te kurulan Akyeşil Spor Kulübünde ve Türk bisiklet sporu tarihinde başarıyla öne çıkan isimlerden biri de 1916 Adapazarı doğumlu milli bisikletçimiz Orhan Suda’dır. Ailesi Gemlikli olup Girit göçmenidirler. Babası Demiryollarında memur olduğundan ilk ve ortaokulu İzmit’te bitirmiştir. Uzun boylu, kızıla yakın sarı saçları ve sürekli gülümseyen bir yüzü vardı. Güzel şarkı söyler, güzel resim çizerdi. İki ağabeyi vardı. Bunlardan Enver Suda bisiklet, motosiklet tamircisidir. Bisiklet de kiralamaktadır. Dolayısıyla Orhan’ın bisiklete olan aşkının kaynağı bellidir. Bisiklete İzmit’te başlayan Orhan, önemli başarılara imza atmıştır. Kendisini yetiştirenlerin bisikletçi ağabeyleri Yunus Nüzhet Onat ve Tahir Düzgören olduğunu söylerdi. Kiralık bisikletlerle sık sık İzmit Çuhahane arasında yapılan yarışları hiç unutmamış, şu sözlerle aktarmıştır:

İlk yarışımı hiç unutmam, lastiğim patladı kaldım. İkincisinde nefesim yetmedi, baygınlık geçirdim. Yunus’un (Nüzhet Onat) kardeşi Hamdi’nin de Yunus’un da Paris’ten getirttiği Lapis marka yarış bisikleti vardı. Bizimkiler gezinti makinaları idi. 4 5 Yarış beni hep geçtiler ama 1930 ilkbaharında bu durum değişti. Bendeki yeteneği gören Yunus kardeşindeki bisikleti alarak bana verdi ve çok şeyler öğretti. Bölge müdürümüz B. Necati de bize komşu bölgelerle sık sık yarışma olanağı sağlıyordu. İlk resmi müsabakayı 1934’te yaptım. Hocalarım Yunus ve Tahir’le Ankara Türkiye Birinciliği’ne geldim.

1936 yılı Berlin Olimpiyatları’na katılan Orhan Suda başarılı sayılabilecek sonuçlar almıştı. 32 kişi birden bitiş çizgisine gelmişlerdi. Müthiş bir finaldi, sonuçlar fotoğrafla güç bela belirlendi. Talat 10.uncu, Orhan ise 18.inci oldu. Avrupa’da, Balkanlar’da Türkiye’nin adını duyuran Orhan Suda, 1937’de Moskova’da yapılan bisiklet yarışmalarında dünya ikincisi oldu.

1940 yılında da ilk kez düzenlenen Balkan Bisiklet Şampiyonası (Balkaniyat) Pist Yarışı’nda Orhan Suda ve Krikor Cambazyan “takım takip yarışı”nda ikinci olarak Türk takımına iki gümüş madalya kazandırdılar.

1948 Londra Olimpiyatları’na katıldı ama her iki lastiği de patlayınca yarışı bırakmak zorunda kaldı. Ancak ülkeye döndükten sonra olimpiyatlara katılması nedeniyle 19 Mayıs törenlerinde İnönü tarafından taltif edildi. 1952 yılında kızı ünlü oyuncu yazar Pakize Suda İzmir’de dünyaya geldi. 1979’da İzmir’de vefat etti. Daha sonra adına yarışmalar düzenlendi.

KAYNAKÇA

F. Yavuz Ulugün, Kent ve Bisiklet, Kocaeli 2021, s. 32-38.

F. Yavuz ULUGÜN