Tarihçi – Yazar

Babası Hasan Bey, annesi ise Boşnak kökenli Hesna Ayşe Hanım’dır. Hasan Bey aslen Kütahyalı olup, aile önce Eskişehir’e daha sonra İzmit’e yerleşmiştir. Hasan Bey I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale’de görev yaptıktan sonra İzmit Ahz-ı Asker Şubesi’nde askerliğini tamamlamış, Eskişehir’de bulunan ailesini 1918’de İzmit’e getirerek burada yerleşmiştir. 1915’te doğan Ahmet Hamdi’den sonra ailenin ikinci çocuğu olan Nail İnal 1918’de Eskişehir’de doğmuş fakat nüfusa İzmit’te yazılmıştır.

İlkokulu 1926-1931 yılları arasında İzmit İdadi binasında bulunan Akçakoca İlk Mektebi ve Yeni Turan Mektebi’nde okudu. Ortaokulu yine İzmit İdadi binasındaki Akçakoca Orta Mektebi’nde okudu. 1936 yılında Kuleli Askerî Lisesi’ne yazıldı, buradan mezun olduktan sonra 1939 yılında Ankara’da Kara Harp Okulu’na girdi. Aynı yıl annesini kaybetti. Kara Harp Okulu’nu Şubat 1941’de tamamladıktan sonra İstanbul Halıcıoğlu ve Polatlı Topçu Okulu’nda dersler gördü. Ağustos 1941’de asteğmen olma hakkı kazandı. Bu esnada geçirdiği önemli bir rahatsızlık neticesinde askerî yasalar gereğince emekliye ayrıldı. Tekrar sağlığına kavuştuktan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne kaydoldu. 1950 yılında buradan mezun olduktan sonra iki sene kadar İzmit’te bir tuhafiye dükkânında çalıştı (Nejat Tuhafiye).

Temmuz 1952’de Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde eski metinler telhisçisi olarak görev yapmaya başladı. Arşivde çalışırken aynı zamanda öğlen paydoslarında Resimli Tarih Mecmuası’nı çıkaran İskit Yayınevi’nde de çalışıyordu.

Ekim 1957’de arşivden ayrılarak İstanbul Erkek Lisesi’nde öğretmenlik yaptı. Fakat bir sene sonra öğretmenliği bıraktı, yine İskit Yayınevi’nde çalışmaya devam etti. Mithat Sertoğlu ve Server İskit’in çıkardığı 6 ciltlik “Resimli Haritalı Mufassal Osmanlı Tarihi” kitabının son okuma ve tashihlerini yaptı. Buradaki görevi sona erdikten sonra günlerini Adapazarı ve İzmit’te geçirdi. 1994 yılına kadar Nadir Eserler, Bayezid, Hakkı Tarık Us ve Taksim Atatürk kütüphanelerinde Takvim-i Vekâyi, Tercüman-ı Ahval, İkdam, Malumat vb. gibi Osmanlı gazetelerini taradı. 1994-2002 yılları arasında ise Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde Kocaeli tarihi ile ilgili taramalar yaptı.

Nail İnal tarihle uğraşını Kocaeli Dökümantasyon Merkezi (KDM) çatısı altında devam ettirdi. Hasan Tahsin Elbeyoğlu’nun milli mücadele döneminde tutmuş olduğu günlüğünü günümüz harfleriyle yayına hazırladı. Ömrünün son yıllarında İzmit Müstakil Livası Mutasarrıfı Mazhar Müfit Bey dönemi 1 Mart 1914-1 Mart 1915 devresine ait bütçesi ve Prof. Dr. Johannes Heinrich Mordmann’ın “İlm-i Usul-i Tarih” isimli eseri üzerinde çalışmaktaydı. İzmit tarihi ile ilgili iki ciltlik bir kitap hazırlamaktaydı fakat bu önemli eseri tamamlamaya ömrü vefa etmedi. Nail İnal ayrıca Müzeyyen Ünal’ın yazdığı “İzmit Antik Su Sistemleri ve Paşasuyu” isimli kitabın çizimlerini yapmıştır.

Nail İnal yalnızlığı seven, tek başına, kendi yasaları için yaşamayı arzulayan mütevazı bir insandı. O yüzden hiç evlenmedi. Ömrü Yukarıpazar’da deniz gören ahşap bir İzmit evinde kitaplarıyla birlikte geçti. 19 Nisan 2005’te aramızdan ayrıldı. Bağçeşme Mezarlığı’na defnedildi.

Başlıca eserleri: Tarihte Türk Kahramanları: Turgut Reis, Üstünel Yayınevi, İstanbul 1953; Tarihte Türk Kahramanları: Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Üstünel Yayınevi, İstanbul 1954; Bir İzmitlinin Hasan Tahsin Elbeyoğlu’nun Anıları, Kocaeli Dokümantasyon Merkezi Yayınları, Kocaeli 2005; Kocaeli Meclis-i Umumisi 1927 Zabıtnamesi, Kocaeli Dokümantasyon Merkezi Yayınları, Kocaeli 2007.

KAYNAKÇA

Şakir Balkı, “İzmitli Bir Aydın ve Dervişti O”, Nail İnal Armağanı, Kocaeli 2019, s. 10-13; Şafak Eren, “Cumhuriyetin İlk Yıllarından Bugüne Bir Türk Aydını Nail İnal”, Nail İnal Armağanı, Kocaeli 2019, s. 16-65.

Ersin KIRCA