Bilgi yoğun üretim modelleri, araştırma ve geliştirme süreçlerini ekonominin çok önemli gündem başlıklarından birisi haline getirmiş durumdadır. Ülkeler gerek kalkınmanın, gerek küresel dünya sistemi içinde yer alabilmenin bir şartı olarak gördükleri araştırma ve geliştirmeyi her düzey plan ve programlarının birer parçası haline getirmektedirler.
Uluslararası rekabet üstünlüğü ve gelişmişlik göstergelerinden birisi olarak kabul olunan AR-GE harcamaları bakımından yapılacak bir incelemede Türkiye’nin bu konuda özellikle 2010 yılı sonrası periyodunda kayda değer bir gelişme içine girdiği görülür. Bununla birlikte 2019 yılı itibariyle küresel ekonomiler arasında yapılacak bir değerlendirmede AR-GE’ye en çok kaynak ayıran ülkelerin İsrail, Güney Kore, Tayvan, İsveç, Japonya, Avusturya, Almanya, Danimarka ve ABD olduğu, Türkiye’nin ise 29. sırada yer aldığı görülür.
|
Sıralama |
Ar-Ge Harcaması |
Ülke Adı |
|
1. |
476,5 |
ABD |
|
2. |
370,6 |
Çin |
|
3. |
170,5 |
Japonya |
|
4. |
109,8 |
Almanya |
|
5. |
73,2 |
Güney Kore |
|
6. |
60,8 |
Fransa |
|
7. |
48,1 |
Hindistan |
|
8. |
44,2 |
İngiltere |
|
9. |
42,1 |
Brezilya |
|
10. |
39,8 |
Rusya |
|
......... |
.......... |
...................... |
|
29. |
15,3 |
Türkiye |
Dünya Ülkelerinin AR-GE Harcamaları 2019 (ABD Doları)
|
2003 |
2009 |
2013 |
2018 |
2019 |
|
0,43 |
0,80 |
0,81 |
1,03 |
1,06 |
Türkiye’de AR-GE Harcamalarının GSYH’ya Oranı (%)
İstatistiki Bölge Sınıflaması (İBBS) 2. düzeye göre Türkiye’de 2019 yılı itibariyle, yıllık bazda AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam harcamaların %31,6’sını TR51 (Ankara), %26,4’sını TR10 (İstanbul bölgesi) ve %9,5’unu da TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova bölgesi) gerçekleştirmiştir. 2021 yılı itibariyle Türkiye genelinde 1221 ARGE, 360 Tasarım Merkezi ve 87 Teknoloji Geliştirme Bölgesi mevcut olup, Kocaeli bölgesinde 124 AR-GE, 18 Tasarım Merkezi ve 5 Teknoloji Geliştirme Bölgesi bulunmaktadır.
Kocaeli Bölgesindeki AR-GE merkezlerinin sektörel dağılımına bakıldığında çok geniş bir yelpazede yer aldıkları görülür: Kimya (22), İklimlendirme (3), Otomotiv (2), Otomotiv Yan Sanayii (30), Makine ve Techizat İmalatı (17), Gıda (5), Demir ve Demir Dışı Metaller (3), Sıvılaştırılmış Likit Petrol Gazı (1), İlaç (3), Elektrik – Elektronik (7), Ulaştırma ve Lojistik (1), Enerji (3), Dökümcülük (2), Denizcilik (1), Otomotiv Tasarımı ve Mühendislik (1), Tarım (2), Ambalaj (3), Tekstil (1), Kozmetik ve Temizlik Ürünleri (2), Plastik-Kauçuk (3), Sağlık (1), Yazılım (1), Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri (1), Dökümcülük (1), Cam ve Cam Ürünleri (1), Mühendislik/Mimarlık Faaliyetleri (1), Bankacılık ve Finans (2), Dayanıklı Tüketim Malları (1), Mobilya (1), Petrol ve Petrol Ürünleri (3), Ulaştırma (3).
KAYNAKÇA
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Research-and-Development-Activities-Survey-2019-33676; https://howmuch.net/articles/ research-development-spending-by-country. https://uis.unesco.org; https://www.sanayi.gov.tr/arge-tasarim-merkezleri-ve-tgb; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ar-Ge, Tasarım Merkezi ve Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TGB) Haritası, https://www.sanayi.gov.tr/arge-tasarim-merkezleri-ve-tgb, 14.07.2021; TÜİK, Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, 2019.
Gülfettin ÇELİK