Devlet Adamı, Vali, Milletvekili
Mustafa Cemal Babaç, 1904 yılında Akka’da dünyaya gelmiştir. Babasının memuriyeti nedeniyle orta ve lise öğrenimini Kastamonu, Ankara, Kayseri ve Edirne olmak üzere 4 şehirde tamamlamıştır. 1927 yılında Mülkiye’den mezun olmasının ardından 1 Ağustos 1927’de Çankırı ve 9 Mayıs 1828’de İstanbul vilayetleri maiyyet memurluklarında stajını tamamlamış ve kaymakamlığa yükselmiştir. İlk kaymakamlık görevini 10 Kasım 1828 tarihinde tayin edildiği Dikili’de yapmıştır. Yaklaşık iki buçuk yıl süren görevinin ardından 26 Şubat 1931 tarihinde Viranşehir kaymakamlığına atanmıştır. 12 Nisan 1936’da Adıyaman kaymakamlığına tayin edilen Babaç, birkaç aylık görevinin ardından aynı yıl 14 Eylül tarihinde bu kez Elmalı kaymakamlığı görevine nakledilmiştir. Elmalı’daki görev süresi içerisinde yürüttüğü imar faaliyetleri ve bu faaliyetlerin neticesinde 15 köyün mahsullerini su baskınlarından kurtarması vesilesiyle halkın sevgisini kazanmıştır.
Babaç, 15 Kasım 1940 tarihinde Çatalca kaymakamlığına tayin edilmiştir. Babaç, bu atamadan iki hafta sonra, henüz görevine başlayamadan 29 Kasım 1940 tarihinde yine naklen olmak üzere Babaeski kaymakamlığına tayin edilmiştir. Son kaymakamlık görevi olan Babaeski kaymakamlığı yaklaşık iki yıl devam etmiş ve 20 Eylül 1942 tarihli ve 17616 sayılı Dahiliye Vekâleti kararnamesi uyarınca bu kez münhal bulunan Dahiliye Vekâleti Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliğine naklen tayin edilmiştir. Yeni görevinin hemen başında vekaleten ilk valilik görevini de ifa etmiştir. Kırklareli valisinin izinde olması nedeniyle valilik vekaleti kendisine verilmiş ve 23 Ekim 1942 tarihinde bu görevine başlamıştı. Babaç, mülkiye müfettişliği görevi sırasında “İdare San’atı” başlıklı bir eser kaleme almış ve yayınlatmıştır.
Yaklaşık 14 yıllık kaymakamlık görevi ve müteakiben 7 yıllık mülkiye müfettişliği görevinin ardından, 29 Temmuz 1949 tarihinde asaleten ilk valilik görevi olan Çoruh (Artvin) Valiliği’ne tayin edilmiştir. İlk valilik süresi oldukça kısa sürmüş ve Babaç, Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından 28 Haziran 1950 tarihinde naklen İçişleri Bakanlığı Tetkik Kurulu Müşavirliği’ne atanmıştır. Babaç’ın ikinci valilik görevi 22 Şubat 1952-11 Ağustos 1953 tarihleri arasında yürüttüğü Maraş Valiliği’dir. Babaç, bu tarihte Uşak Valiliği’ne nakledilmiştir. Uşak’taki görevi de oldukça kısa süren Babaç, 16 Şubat 1954 tarihinde naklen son valilik görevini yürüteceği Kocaeli Valiliği’ne tayin edilmiştir.
Valilik görevi sırasında Kocaeli vilayetinde tavuk hastalığı nedeniyle gerilemeye başlayan kümes hayvancılığını geliştirmek için çalışmalar yürütmüş ve başarılı sonuçlar almıştır. Tarım ve hayvancılığı geliştirmek için faaliyetlerde bulunan Babaç, balıkçılığın geliştirilebilmesi amacıyla balıkçıları Marshall yardımlarından faydalandırmıştır. Ankara nezdinde girişimlerde bulunarak Kocaeli’de madenciliği geliştirmeye çalışan Babaç’ın çalışmaları sonucunda Kandıra ve Geyve’de kömür, Karasu’da demir, Adapazarı ve Hendek’te linyit, Karamürsel’de altın, gümüş, bakır ve kalay, Kandıra’da kurşun, Gebze’de manganez ve cıva yatakları tespit edilmiştir. Babaç’ın valilik döneminde, Kocaeli’de ceza ve tevkif evi inşa edilerek açılmıştır. Onun döneminde Kocaeli İmam Hatip Okulları Yaptırma Derneği kurulmuş ve Babaç bu derneğin fahri başkanlığına getirilmiştir. Yine Esnaflar Birliği Derneği ile Şoför ve Otomobilciler Derneği de onun zamanında açılmıştır. Babaç, Kocaeli şehrine kültürel alanda da katkılarda bulunmuş ve umumi kütüphaneyi genişleterek kütüphanedeki kitap sayısını arttırmıştır.
Babaç, Kocaeli valiliğinin ardından 30 Haziran 1956 tarihinde İller Bankası Yönetim Kurulu Üyeliği’ne yükseltilmiştir. Kendisinin bu görevi de oldukça kısa sürmüş ve Babaç, 7 Mart 1957 tarihinde bu görevinden emekliye sevk edilmiştir. Emekliye ayrıldıktan sonra yaklaşık 4 yıl devlet kademelerinde görev almayan Babaç, bu süre içerisinde Adalet Partisi’nin Kocaeli İl Başkanı olmuştur. Ekim 1961’de partisinin Kocaeli milletvekili olarak seçilmiş ve TBMM’nin XII. döneminde Kocaeli milletvekili olarak görev almıştır. Babaç, milletvekilliği görevini sürdürürken 19 Mayıs 1963 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucunda hayatını kaybetmiş ve ertesi gün cenazesi kaldırılmıştır. Adalet Partisi Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala bir bildiri yayınlayarak üzüntülerini dile getirmiş ve ailesine başsağlığı dilemiştir. Vefatının ardından 12 Haziran 1963 tarihinde mecliste kendisi adına saygı duruşunda bulunulmuştur. Camal Babaç, milletvekilliği döneminde TBMM Maliye Komisyonu Başkanlığı görevini de yürütmüştür. Maliye Komisyonu Başkanlığı sırasında bütçe tasarıları ile ilgilenmiş ve 1963-1967 kalkınma planının hazırlanmasında ve kabulünde etkili olmuştur.
KAYNAKÇA
“Elmalıda İmar Faaliyeti”, Son Posta, 10 Mayıs 1938; “Kaymakamlar Arasında Tayin ve Nakiller”, İkdam, 29 Eylül 1942; Kırklareli Valiliği”, Son Posta, 23 Ekim 1942; “Kocaeli Milletvekili Cemal Babaç Öldü”, Milliyet, 20 Mayıs 1963; “Tayinler”, Son Posta, 29 Eylül 1942; Babaç, Cemal, İdare San’atı, Halk Matbaası, İstanbul, 1951; Çankaya, Mücellidoğlu Ali, Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, c. V (1924 (1340 R. 1949), Mars Matbaası, Ankara, 1968-1969; Millet Meclisi Tutanak Dergisi, c. 18, Dönem: 1, Toplantı: 2, 94. Birleşim,12 Haziran 1963; Millet Meclisi Tutanak Dergisi, c. 9, Dönem: 1,Toplantı: 2, 8. Birleşim, 18 Kasım 1962; T. C.Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-11-1/ 143/36/16, 15 Teşrinisani 1940; T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-11-1/ 143/37/16, 29 Teşrinisani 1940; T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-11-1/ 156/30/3, 20 Eylül 1942; T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-11-1/215/21/19, 28 Haziran 1850; T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-2/ 134/117/4, 16 Şubat 1954; T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 3018-1-2/ 145/116/17, 7 Mart 1957; T. C. Resmî Gazete, sayı: 7546, 30 Haziran 1950; Bilal Tunç, Demokrat Parti Döneminde Kocaeli, Eğitim Yayınevi, Konya, 2020.
Esin TÜYLÜ TURAN