Gazeteci, Şair, Yazar

Babası ve annesi Balkanlar’dan göç edip Karamürsel’e yerleşen Balkan göçmeni bir ailenin kızı olarak 1916’da Karamürsel’de dünyaya geldi. Birinci Dünya Savaşı’nın soluk soluğa devam ettiği günlerde çocukluk dönemini geçirdi. Yunan işgalini, milli, mücadeleyi, Cumhuriyet’in kuruluşunu çocuk olarak yaşadı. İlk Öğrenimini Karamürsel’de tamamladı. Bursa Kız Lisesi ve İstanbul Cumhuriyet Lisesi’nde öğrenim gördü. Lise öğreniminin ardından İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde öğrenim gördü. Felsefe öğrenimine ara verip gazetecilik hayatına atıldı.

20 yaşında Cumhuriyet gazetesinde çalışmaya başladı. Cumhuriyet’ten sonra, Vakit, Ulus, Gençlik, Demokrat Türkiye, Bugün, Ülke, Zafer, Hâkimiyet, Yeni İstanbul, Haber ve Kudret gazetelerinde ve Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde çalıştı. 1972’de emekliye ayrıldı.

Asker olan Fahir Aruoba ile evlendi. Eşinin mesleği gereği Türkiye’nin her yerini köşe bucak görme ve inceleme imkânı buldu. 16 yaşından itibaren Türk Kadını Dergisi’ni çıkarmayı kocasının tayini sonrası 1946’da gittiği Ardahan’da daha ciddi bir şekilde düşünmeye başladı. Ancak hayalini kurduğu dergiyi 1966 yılında çıkarabildi. Dergi 1977’e kadar yayın hayatına devam etti. Türk Kadını Dergisi’nin sahibi ve sorumlu yayın müdürü Fahir Aruoba’dır. Derginin yazı kurulu ise H. Nusret Zorlutuna, Tezer Taşkıran, Dr. Müjgan Cunbur ve Muazzez Aruoba gibi isimlerden oluşur. Dönemin muhafazakâr Cumhuriyetçi kadınlarının çıkardığı Türk Kadını Dergisi, ideal Cumhuriyetçi muhafazakâr ve Kemalist Türk kadının çerçevesini çizmeyi ilke edinir. Muazzez Kaplanoğlu İslami hassasiyetleri güçlü bir ailede doğar ve büyür. Oğulları Çelik Aruoba ve Oruç Aruoba anneannelerini tam bir anaerkil Türk kadını olarak tanımlarlar. Oruç Aruoba, annesinin ailesini de “anaerkil” bir aile olarak nitelendirir. Dini bütün bir Müslüman ve vatanına çok bağlı bir Türk kadını olarak tanımlanan Muazzez Aruoba’nın kimlik bilinci, içinde yetiştiği Balkan göçmeni ailenin etkisiyle biçimlenir. Hem Çelik Aruoba, hem de Oruç Aruoba tarafından, bugünün siyasi ortamında anlaşılması ve bir arada bulunması zor bir ikilik olarak görülecekse de “Müslüman Kemalist” bir kadın olarak nitelendirilir Muazzez Aruoba. Oğulları tarafından geleneğine çok bağlı bir devrimci, dinine çok bağlı bir Kemalist, tutucu değil koruyucu, gerici değil modern bir muhafazakâr olarak tanımlanır. Türk Kadını Dergisi Muazzez Aruoba’nın Müslüman Kemalist çizgisinde yayın hayatını uzun yıllar devam ettirir.

Şair, yazar ve gazetecilik mesleği yanına Muazzez Aruoba radyoculuk mesleğini de ekler. Ankara Radyosu’nda “Kadın ve Ahlak” isimli sohbet programı yapıp seslendirdi. Radyo programlarını daha sonra Kadın ve Ahlak başlığı ile kitaplaştırdı. Türkiye Kadınlar Konseyi’nin kurucu üyesi idi. Macar Gümüş Hürriyet Madalyası’yla taltif edildi.

Hasret (1943), Çile (1946), Alev (1946), Beni Kurtar (1958) adlı dört romanında kadın kahramanlar erken dönem Cumhuriyet modernleşmesinin karakteristik özelliklerini taşır niteliktedir. Vatansever olan bu kadınlar nesil yetiştiriciliği misyonlarının farkında olmakla beraber bunu bir görev olarak üstlenirler. Vatanın geleceği, yetişecek yeni nesillerin elindedir ve gelecek nesil, eğitimli ahlaklı, akıllı anneler tarafından yetiştirilecektir. Dolayısıyla yapılan inkılaplar sayesinde özgürlüklerine kavuşup kazanımlar elde eden kadınlar eğitimlerini akıllarını, ahlaklarını özelde kendilerini, genelde toplumun çocuklarına iyi örnek olmak adına kullanacaklardır.

Aruoba’ nın “Kadın ve Ahlak” adlı bir fikir kitabı; Muazzez Kaptanoğlu adı ve altı tane şiiri ile dâhil olduğu Üç His Üç Âkis adlı bir şiir derleme çalışması vardır. Muazzez Aruoba 12 Mayıs 2006 tarihinde vefat etmiştir. 1942 doğumlu Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Çelik Aruoba (ölüm 2020), 1948 doğumlu felsefeci, şair Oruç Aruoba (ölüm 2020) ve Türk otomotiv sanayinin önde gelen isimlerinden ve köşe yazarlığı da yapan İskender Aruoba, Muazzez Aruoba’nın çocuklarıdır.

KAYNAKÇA

Ayşegül Ergül Arslan, Türk Kadını Dergisi Bağlamında İdeal Kadın Tasarımı (1966-1973), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1919, s. 43; Ayşegül Ergül Arslan, Yazının Tarihüstü Gücü:Muazzez Aruoba, Sanatın Gölgesindeki Kadınları, Derleyen Özlem Belkıs ve Duygu Kankaystsın, İstanbul 2017 Ayrıntı Yayınları, s. 457-467; zez-aruoba-780207/

İbrahim ŞİRİN