Hekim ve Filozof

Nikomedialı Menodotos (Yunanca orijinali ile Μηνόδοτος) İS 100’li yıllarda doğmuş ve 124’lerde Bithynia’da yaşamış bir hekim ve pyrrhonist (şüpheci) bir filozoftur. Kendisi sözde Yunan ampirik okulunun doktorları arasında en önemlilerinden biri, aynı zamanda eski tanıklıklara göre, şüpheciliğin önde gelen bir figürü, modern deneysel bilimin öncüsü ve ilk bilimsel gözlem yöntemini geliştiren kişi olarak tanınmaktadır. Yunan ampirizminin bilim tarihindeki rolünü anlamak için Nikomedialı Menodotos oldukça önemli bir karakterdir.

Menodotos Laodikeialı Antiochus’un öğrencisi ve Tarsuslu Herodotos’un da hocasıdır. Kendisi İÖ 3. yüzyılın ortasında İskenderiye’de kurulmuş ampirik tıp okulunun (Ἐμπειρικοί) doktrinlerini benimsemişti. Menodotos kendi çağındaki çoğu hekim gibi tıbbı bir sanat olarak görmüş, şüpheciliğini koruyarak, sanatını kusursuzlaştırmaya çalışmıştır. Bir doktorun ün ve kâr için çabalaması gerektiğine inanarak, tıbbi rutine karşı çıkmıştır. Onun gözünde benzetme, gerçeğin değil, yalnızca mümkün olanın anahtarıydı. Ona göre basit deneyimler, daha gelişmiş deneyimlerle desteklenmelidir ve hafıza, duyusal algıyla birlikte tıbbın üçüncü bölümüydü. Atomculuğu ve kandaki hücreler arasındaki dengesizliğin hastalığa yol açabileceğini savunan Bithynialı Asklepiades’e (İÖ 129/124-40 yılları) karşı yazıları vardır ve onun bazı görüşlerini çürütmüştür. Ayrıca dogmatistlere karşı son derece sert tavırlar sergilemiştir. Zamanında hatırı sayılır bir üne sahipti ve ünlü hekim Bergamalı Galen tarafından birkaç kez alıntılanmış ve adı Galen’in eserlerinde geçmiştir. Ancak bazı araştırmacılar, Galen’un Menedotos’a ait ciltler tutan yazılarına sık sık değinmesini göz önünde tutarak, o dönemde aynı isimde iki farklı hekimin yaşamış olabileceğini ileri sürerler. Menodotos, İS 3. yüzyılda yaşamış ve Yunan felsefecilerinin tarihçelerini kaleme almış Diogenes Laertios tarafından da alıntılanan, ancak şu anda mevcut olmayan bazı eserleri yazmış gibi görünmektedir. Öldüğü tarih ve yer belli değildir.

KAYNAKÇA

Véronique Boudon-Millot, Ménodote de Nicomédie, şurada: Richard Goulet (yya.), Dictionnaire des philosophes antiques, 4. cilt, (Paris: CNRS Éditions, 2005), sf. 476-482. ISBN: 2-271-06386-8; Lorenzo Perilli, Ménodoto di Nicomedia. Contributo a una storia galeniana della medicina empirica, Beiträge zur Altertumskunde 206 (Münih; Leipzig: Saur Verlag, 2004).

Ergün LAFLI