Maşukiye Alabalık Vadisi, Aygır Deresi, Turistik Destinasyon

Kocaeli ili Kartepe ilçesine bağlı olan Maşukiye beldesi, kent merkezine 20 km, Kartepe zirveye ise 13 km uzaklıktadır. Geçmişte Voçbe Hable ismiyle anılan Maşukiye, günümüzde âşık anlamına gelen Maşuk kelimesinden türetilmiş ve Maşukiye Aşıklar köyü olarak anılmaya başlanmıştır. Osmanlı döneminde gözden uzakta vakit geçirmek isteyen âşıkların ziyaret ettikleri bir yer olan Maşukiye’de Kartepe eteklerine pek çok konak yapılmıştır.

Maşukiye beldesi, 1860’larda Rus savaşını engellemek ve Osmanlı Sarayı ile iyi ilişkiler yaratmak amacıyla Maşukiye’ye gelen Çerkez-Abaza asıllı bir grup tarafından kurulmuştur, 1864 yılında sona eren Kafkas-Rus savaşları sonucu Kafkasya’nın sahil kısmında yaşayan Çerkezler, bugünkü Soçi çevresinde yaşayan Ubıhlardan Öçbe Murat Bey’in önderliğinde bölgeye gelmiştir. Mahallede Çerkeslerin Ubıh-Adige ve Abhaz boyları yerleşmiştir. Ayrıca Maşukiye’ye 1893 savaşı sırasında Batum’dan kendilerine Mahde (Mohti) adı verilen Laz grup gelmiş, daha sonra Cumhuriyet döneminde 1950’li yıllarda ise Romanya’dan bir grup muhacir gelmiş ve Doğu Karadeniz’den de yoğun bir göç almıştır.

Maşukiyeli olan Türkiye’nin ilk kadın Belediye Başkanı Leyla Atakan (Ubıh-Pilohe), İzmit Belediye Başkanlığı yapmıştır. Leyla Atakan’ın babası Kurtuluş Savaşı’nda bağımsızlığımızın kazanılmasında önemli katkılarda bulunan Kurtuluş Savaşı komutanlarından Hasan Paşa da Maşukiye’nin yetiştirdiği önemli isimlerdendir. Maşukiye daha sonra 2 Mayıs 1986’da belediye statüsü almış, 12 Kasım 2012’de TBMM’de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile mahalle olmuştur. Bugün Maşukiye Mahallesi’nde yaklaşık 2600 hane ve 2007 nüfus sayımına göre 6483 kişi yaşamaktadır. Maşukiye İstanbul’a 120 kilometre ve Ankara’ya 327, Sakarya’ya 32 kilometre ve Sapanca’ya 13 kilometre uzaklıktadır. Maşukiye Samanlı Dağları’nın eteklerinde, Sapanca Gölü’ne kıyısında kurulu şirin bir turistik destinasyon olup, ana güzergahlara yakın olması ve ulaşımın da kolaylığı sebebiyle Kartepe ilçesinde turizmin gelişimine öncülük etmiştir.

Maşukiye denildiğinde akla ilk alabalık gelir ve destinasyon adını bu alabalık vadisinden almıştır. Maşukiye’de geçmişte Aygır Deresi üzerinde Alabalık çiftlikleri olduğundan alabalık restoranları açılmıştır. Maşukiye’den Kartepe’ye giden yol takip edildiğinde Alabalık Vadisi’ne ulaşılmakta ve vadinin her iki tarafında restoranlar bulunmaktadır. Vadide hem balık üretimi hem de restoranlarda yemek hizmeti veren belde halkından işletmeciler bulunmaktadır. Türkiye’de alabalık üretim sektörünün ilklerinden olan Maşukiyeli Mersu Alabalık Tesisi de 1972 yılında kurduğu 40 ton/yıl kapasiteli tesisleri ile üretime başlamıştır.

Maşukiye misafirlerini, Aygır Deresi’nden gelen su ve kuş sesleri eşliğinde, alabalık yanında fırında mantar, güveçte Abhaz peyniri, mıhlama ve pek çok yöreye özgü yemekle ağırlamaktadır. Maşukiye Alabalık Vadisi’nde restoranlarda; Kiremitte Alabalık, Tavada Alabalık, Alabalık İskender, Izgara Alabalık farklı pişirme yöntemleriyle ziyaretçilere sunulmaktadır. Ayrıca Maşukiye’de yiyecek ve içecek hizmeti yanında turistlere hediyelik eşya satışı yapılmakta, bu işletmelerden; Pişmaniye, Çerkez peyniri, Abhaz peyniri, eritme peyniri, acuka, kestane, ıhlamur, kestane balı, ıhlamur balı, elma ve armut pekmezi, dağ çileği, hurma, elma, ceviz, fındık vb. yöreye özgü ürünler alınmaktadır. Bölge halkının bir turistik ürün olarak geliştirip sunduğu alabalık, yörede gastronomi turizminin gelişmesinde etkili olmuştur.

Maşukiye’de Akdeniz ve Karadeniz ikliminin etkileri görülmektedir ve bu özelliği yörenin bitki örtüsü çeşitliliğine sahip olmasını sağlamaktadır. Maşukiye’de doğanın uyanmaya başladığı ilkbaharda, bir renk cümbüşü yaşanırken, hüznün mevsimi sonbaharda ise romantik görüntüler yöreye inanılmaz güzellikler katmaktadır. Kış mevsiminde Maşukiye’ye gelenlerin en çok ziyaret ettikleri yer Kartepe Kayak Merkezi olurken, yaz mevsiminde ise Maşukiye’nin Sapanca Gölü kıyısında su sporları yapılabilmektedir. Bu yönleriyle Maşukiye dört mevsim gidilecek çekim gücüne sahip bir turistik destinasyondur.

Maşukiye, haziran ayında meşhur Napolyon kirazı, ağustos ayında armudu, eylül ve ekim aylarında ise elma ve kestanesi, ıhlamuru vb. ile bir doğa harikasıdır. Her yıl Maşukiye’de, Kartepe Altın Armut Festivali, Maşukiye Dağ Çileği Festivali, Kuzu Yayla’da Yayla Şenlikleri ve her kış Karfest (Winterfest) etkinlikleri düzenlenmektedir.

Kartepe zirvesinden doğan Maşukiye Aygır Deresi, içerisinde irili ufaklı su kaynakları, dereler ve pınarlar barındırmaktadır. Aygır Deresi içerisinde bulunan Maşukiye Şelalesi ziyaretçilere görsel bir şölen sunmaktadır. Maşukiye yakınlarında Kartepe eteklerinde fundalıklar arasından çıkan Maşukiye Şifalı Suyu, saniyede 0,5 litre çıkmaktadır ve denizden 50 metre yüksekliktedir. Bu şifalı suyun sıcaklığı 20 C° olup, cilt ve mide hastalıklarına iyi gelmektedir. Ayrıca burada orman içerisinden çıkan derenin oluşturduğu çağlayanların çevresi piknik alanı olarak da yerel halk tarafından kullanılmaktadır.

Maşukiye’de son yıllarda; Bisiklet-Triatlon, Oryantiring, Kampçılık, Binicilik, Hava Sporları, Su Sporları, Motor Sporları ile ATV, Zipline, Trekking, Paintball, Foto Safari, Kuş Gözlemciliği gibi doğa sporları yapılmaktadır. Kartepe Kayak Merkezi’ne gidilen yol üzerinde olan Maşukiye, kış turizmine hizmet vermekte, kayak, snowboard gibi kış sporları olanağı bulunmaktadır. Ayrıca Kirazlı Yayla, Kuzu Yayla ve Samanlı Dağları eteklerindeki Çiğdem Yaylası, Soğucak Yaylası, Sultanpınar Yaylası ve Dikmen Yaylası’nda trekking, ata binme, dağ bisikleti, yamaç paraşütü gibi doğa sporları ile eko tesislerde konaklama yapılabilmektedir. İlaveten, Aygır Deresi boyunca yürüyüş yapılabilmektedir. Tüm bunların yanında Kartepe zirvesi 1601 m yüksekliktedir ve Maşukiye’nin dağ yolu muhteşem Sapanca Gölü ve Körfez manzarasına sahiptir.

Maşukiye’de, Kartepe zirvesinin 2008 yılında kış turizmine hizmet vermeye başlamasının ardından yörede tesis sayısı hızla artmıştır ve bugün yaklaşık 70 restoran hizmet vermektedir. Maşukiye’ye İstanbul’a yakınlığı sebebiyle en fazla İstanbul’dan, ardından Sakarya, Ankara, Bursa, Yalova ve çevre illerden ziyaretçi gelmektedir ve bu ziyaretçiler ağırlıklı olarak; hafta sonları, kışları kar yağdığında ve yazları tatil dönemlerinde gelmektedir. Son yıllarda yöreye Orta Doğulu (Katar, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Dubai, Suudi Arabistan vd.) misafirler yöreye yoğun ilgi göstermekte, hem Maşukiye’den Sapanca Gölü manzaralı konut edinmekte, hem turistik tesislerden, hem de doğa sporlarından yararlanmaktadır.

Maşukiye bugün farklı kökenlere sahip halkların yarattığı zengin bir kültürel miras ve onun yarattığı yöresel ürünler, Aygır deresi, Alabalık vadisi, doğal güzellikleri, doğa sporları aktiviteleri ve muhteşem manzarası ile dört mevsim turist çekmektedir.

KAYNAKÇA

Adem Yavaş, Ömür Alyakut, Erkan Taşkıran., Emrah Özkul ve Tülay Polat Üzümcü, “ Feasibility of Outdoor Sports İn Kartepe Within Alternative Tourism And Suggestions”, Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi (IJTEBS), 2017, 1(2), 01-11; Derman Küçükaltan, Ahmet Kubaş ve Tülay Polat Üzümcü, “Kartepe Kitabı, Turizm Potansiyeli Yönüyle Kartepe”, Kartepe Belediyesi-Kocaeli Üniversitesi, Kartepe Projesi, Kocaeli, 2013; Kaynak Kişi: Mümin Tekgümüş, Emekli Öğretmen, 15 yıllık Vadi Restoran Yöneticisi, 2019; Ömür Alyakut ve Tülay Polat Üzümcü, “Turistik Ürün Çeşitlendirme Kapsaminda Gastronomi Turizmi: Maşukiye Alabalik Vadisi”, 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, Nevşehir, 2019; http://www.kartepe.gov.tr/masukiye Erişim Tarihi: 02.09.2021; https://turizm.kartepe.bel.tr/tr/icerikkategori/48/49/doga-turizmi. aspx Erişim Tarihi: 02.09.2021; https://turizm.kartepe.bel.tr/tr/ icerikdetay/38/72/masukiye.aspx Erişim Tarihi: 02.09.2021; Kültür Portalı, 2019; https://gezimanya.com Erişim Tarihi: 02.09.2021; https://gezilmesigerekenyerler.com/kocaeli/kartepe/vadi-restaurant-nerede-nasil-gidilir-kahvalti-fiyatlari-masukiye-kocaeli.html Erişim Tarihi: 02.09.2021; https://www.etstur.com/letsgo/masukiye-gezilecek-yerler/ Erişim Tarihi: 02.09.2021; https://seyahatdergisi. com/masukiye-nerede-nasil-gidilir-gezilecek-yerleri/ Erişim Tarihi: 02.09.2021; https://kocaeli.ktb.gov.tr/TR-69227/termal-turizmi. html Erişim Tarihi: 03.09.2021; https://www.nenerede.com.tr/ilan/ masukiye-aygir-deresi-2/ Erişim Tarihi: 03.09.2021; https://turizm. kartepe.bel.tr/tr/modul/icerikyonetimi/icerikdetay.aspx?ID=269&k_ id=174&onzl=1 Erişim Tarihi: 05.09.2021; https://turizm.kartepe.bel. tr/tr/icerikdetay/158/180/pinar-alabalik-restaurant.aspx Erişim Tarihi: 05.09.2021; https://tr.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%9Fukiye,_Kartepe Erişim Tarihi: 05.09.2021; https://www.yaylaalabalikmasukiye. com/galeri.asp Erişim Tarihi: 05.09.2021; https://www.kulturportali. gov.tr/turkiye/kocaeli/gezilecekyer/masukiye--kartepe Erişim Tarihi: 06.09.2021; https://gezipgordum.com/masukiye-gezilecek-yerler/ ; Erişim Tarihi: 06.09.2021

Tülay POLAT ÜZÜMCÜ