1938-1944 Yılları Arasında Yayımlanan Gazete

Marmara gazetesi, 29 Ekim 1938 tarihinde yayımlanmaya başlamıştır. Sahibi İzmit’in ünlü doktoru Hasan Ömer Erim’dir. Gazetenin idarehanesi İzmit Demiryolu Caddesi, Dr. Hasan Ömer Apartmanı birinci dairedir. Gazete isminin altında “Cumhuriyetçi, Halkçı Gazete”, 28 Aralık 1938’den itibaren ise “Altıok izinde haftalık gazete” ibaresi kullanılmıştır. Gazete ilk aylarda sadece Çarşamba günleri, daha sonra Çarşamba ve Cumartesi günleri, son olarak her gün yayımlanmıştır.

İlk sayıda Hasan Ömer’in kaleme aldığı “Başlarken” adlı yazıda, gazetenin ilham kaynağının Atatürk, yolunun da Atatürk yolu olduğu dile getirilmiştir. Hasan Ömer, topluma bireysel olarak bulunduğu katkıyı genişletmek ve bu yolla vatana, millete ve devlete daha faydalı olmak amacını taşıdığını belirtmiştir. Gazetenin olayları gerçekçi bir şekilde ortaya koyacağı, zengin bir tarihi olan Kocaeli’nin büyük bir boşluğunu dolduracağı sözünü vermiştir. Gazetenin ilk sayıları Adapazarı’nda bulunan Coşkun Matbaası’nda, daha sonra kendi adını taşıyan Marmara Matbaası’nda basılmıştır. Dört sayfadan oluşan gazetenin ilk sayfasında ülke gündemine, Kocaeli’ye dair önemli gelişmelere ve özellikle Halkevi’nin etkinliklerine yer verilmiştir. Cevdet Yakup “Körfezli” adıyla “Suya Sabuna Dokunmadan” başlığı altında çeşitli konulardaki eleştirilerini dile getirmiştir. Cevdet Yakup’un gazeteden ayrılmasıyla birlikte bu köşede “Marmaralı” imzasıyla Hasan Ömer, M. Dalkılıç, Erem Çalıkoğlu yazılar kaleme almıştır. Başyazılar da Marmaralı, Kamil Tamer, Naci Sadullah gibi farklı isimler tarafından yazılmıştır. İlerleyen yıllarda hem baş sayfada hem iç sayfalarda K. F. Ozaner imzasıyla Kazım Feyzi Ozaner öne çıkmıştır. Ozaner, başyazılarında devam eden II. Dünya Savaşı’na ağırlık vermiş, “Muhasebe” adlı köşesinde ise toplumsal konulara yönelik yazılar yazmıştır. İlk sayılarda gazete sayfalarının hevesli gençlere açık olduğu ve özellikle faydalı yazıların memnuniyetle yayımlanacağı duyurulmuş; bu nedenle gazetede siyaset, ekonomi, tarım, edebiyat ve sanat gibi farklı alanlarda yazan birçok isim yer almıştır.

İkinci sayfada “Şehir İçinde” başlığı altında yerel haberler verilmiştir. Körfezli adıyla Cevdet Yakup, bölgedeki köylerde halkla yaptığı röportajları aktarmıştır. Hasan Ömer kendi adı veya “Marmaralı” imzasıyla sağlığa dair bilgilendirici yazılar yazmıştır. Hakkı Dölen “Zirai Tetkiklerden” başlığı altında ipekböcekçiliği, arıcılık, ketencilik gibi konularda bilgi vermiştir. Ziraatla ilgili konulara özel bir önem veren gazetede, ileriki sayılarda “Köylü ve Çiftçi Sütunu” yayımlanmaya başlamıştır. Zaman zaman “Marmaranın Hikâyesi” başlığıyla tefrikalara da yer verilmiştir. Bunlardan biri Enver Günçer’in kaleme aldığı “Kilitli Dudaklar” adlı tefrikadır.

Üçüncü sayfada “Şehir ve Memleket Haberleri” kısmında, halktan gelen istek, şikâyet mektupları ve zabıta haberleri verilmiştir. Şevki Altun, sanata, özellikle de tiyatroya yönelik makaleler kaleme almıştır. Hakkı Dölen “Seyahat Notları” köşesinde yurdun değişik yerlerine yaptığı gezilerden izlenimlerini aktarmıştır. “Kadın Köşesi” adlı kısımda yemek tarifleri ve pratik bilgiler verilmiş; özellikle gazetenin ilk yılında kadınlara yönelik yazılarıyla Sevim Salahor ön plana çıkmıştır. Salahor “İdeal Erkek Nasıl Olmalı” adında bir anket yapmış ve sonuçlarını yazmıştır. Yine Salahor tarafından kaleme alınan “Bir Genç Kızın İçyüzü” adlı tefrika “Marmaranın Edebi Tefrikası” başlığıyla üçüncü sayfada yayımlanmıştır.

Diğer sayfalar gibi dördüncü sayfada da düzenli bir içerik olmamış; “çocuk köşesi”, ilk sayfa haberlerinin devamı, Halk Sineması programı, tren tarifesi, ilan ve reklamlar yer almıştır. II. Dünya Savaşı’nın son yılında, her cumartesi “Bu Harbin Resimleri” adıyla savaşa ait fotoğraflar bu sayfada verilmiştir. Altı yıl boyunca yayımlanan gazete, 6 Şubat 1944 tarihindeki 525. sayısıyla yayın hayatını noktalamıştır.

KAYNAKÇA

Marmara gazetesi.

Meryem ORAKÇI